Công đoàn Việt Nam qua các kỳ đại hội

Kể từ ngày thành lập (28-7-1929) đến nay, Công đoàn Việt Nam đã trải qua 11 kỳ đại hội. Mỗi kỳ đại hội là một mốc lịch sử quan trọng, khẳng định vị trí, vai trò to lớn của giai cấp công nhân và công đoàn Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tại số nhà 15 phố Hàng Nón (Hà Nội), ngày 28-7-1929 đã diễn ra Đại hội thành lập Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ (nay là Công đoàn Việt Nam).

Đại hội Thành lập Tổng công hội đỏ Bắc Kỳ (1929)

Diễn ra ngày 28-7-1929 tại số nhà15 phố Hàng Nón (Hà Nội). Đại hội đã thành lập Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ (nay là Công đoàn Việt Nam) do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đông dương cộng sản Đảng chủ trì. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Tổng Công hội đỏ, do đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đứng đầu. Đại hội đã thông qua Chính cương, Điều lệ; đồng thời quyết định ra Báo Lao động và Tạp chí Công hội đỏ.

Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh (1908-1932)

Các kỳ đại hội của Công đoàn Việt Nam:

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ I

Đại hội diễn ra từ ngày 01-01 đến ngày 15-01-1950 tại xã Cao Vân, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên với sự có mặt của trên 200 đại biểu đại diện cho khoảng 350.000 công nhân, viên chức lao động cả nước. Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân đội, Mặt trận Dân tộc thống nhất đã đến dự. Đại hội Công đoàn toàn quốc lần thứ nhất tiến hành nhằm kiểm điểm, tổng kết kinh nghiệm đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân và Công đoàn Việt Nam từ khi hình thành (nhất là từ sau Cách mạng tháng Tám 1945) đến thời điểm Đại hội; đồng thời đề ra những nhiệm vụ của công đoàn đối với đường lối kháng chiến kiến quốc. Mục tiêu của Đại hội là: “Động viên công nhân viên chức cả nước, nhất là công nhân ngành quân giới sản xuất nhiều vũ khí, khí tài phục vụ cho kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi...”. Đại hội đã bầu đồng chí Tôn Đức Thắng – người thành lập và lãnh đạo Công hội Ba Son (1921) làm Chủ tịch danh dự Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Đại hội bầu ra Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam khoá I gồm 21 ủy viên chính thức và 4 ủy viên dự khuyết. Đồng chí Hoàng Quốc Việt được bầu làm Chủ tịch, đồng chí Trần Danh Tuyên được bầu làm Tổng Thư ký.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ II

 Đại hội diễn ra từ ngày 23-2 đến ngày 27-2-1961, tại Thủ đô Hà Nội, với sự có mặt của 752 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Đại hội vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và phát biểu ý kiến. Đại hội quyết định đổi tên Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thành Tổng Công đoàn Việt Nam. Đại hội bầu Ban chấp hành Tổng Công đoàn Việt Nam khoá II gồm 55 ủy viên chính thức, 10 ủy viên dự khuyết. Đồng chí Hoàng Quốc Việt được bầu làm Chủ tịch và đồng chí Trần Danh Tuyên được bầu làm Tổng Thư ký. Mục tiêu của Đại hội là: “Động viên cán bộ, công nhân, viên chức thi đua lao động sản xuất, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, với tinh thần “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt” góp phần đấu tranh thống nhất nước nhà...”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ III

Đại hội diễn ra từ ngày 11-2 đến ngày 14-2-1974, tại Hội trường Ba Đình, Hà Nội với sự có mặt của 600 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Đại hội đã đón 25 đoàn khách đại diện cho giai cấp công nhân và Công đoàn quốc tế và đoàn đại biểu Liên hiệp Công đoàn Giải phóng miền Nam Việt Nam. Các đồng chí: Lê Duẩn - Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Tôn Đức Thắng - Chủ tịch nước; Phạm Văn Đồng - Thủ tướng Chính phủ đã đến dự Đại hội. Đại hội bầu Ban Chấp hành Tổng Công đoàn Việt Nam khoá III gồm 71 ủy viên. Đồng chí Tôn Đức Thắng - Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được bầu làm Chủ tịch danh dự; Đồng chí Hoàng Quốc Việt được bầu làm Chủ tịch; Đồng chí Nguyễn Đức Thuận được bầu làm Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký. Mục tiêu của Đại hội là: “Động viên sức người, sức của chi viện cho chiến trường, tất cả để giải phóng miền Nam thống nhất đất nước...”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ IV

Đại hội diễn ra từ ngày 8-5 đến ngày 11-5-1978, tại Hội trường Ba Đình, Hà Nội với sự có mặt của 962 đại biểu đại diện cho hơn 3 triệu đoàn viên công đoàn, công nhân, viên chức lao động cả nước. Đại hội đón 36 đoàn đại biểu quốc tế, đại diện cho tổ chức Công đoàn thế giới. Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội... đã tới dự Đại hội. Đại hội bầu ra Ban Chấp hành Tổng Công đoàn Việt Nam khóa IV, gồm 155 ủy viên. Đồng chí Nguyễn Văn Linh -  Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (sau này là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng) được bầu làm Chủ tịch; Đồng chí Nguyễn Đức Thuận được bầu làm Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký. Mục tiêu của Đại hội là: “Động viên giai cấp công nhân và người lao động thi đua lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hoá trong cả nước”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ V

Đại hội diễn ra từ ngày 16-11 đến ngày 18-11-1983 tại Hội trường Ba Đình, Hà Nội với sự có mặt của 949 đại biểu. Dự đại hội có các đồng chí: Lê Duẩn - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Trường Chinh - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Nhà nước; Phạm Văn Đồng - Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ V nhất trí lấy ngày 28-7-1929 (ngày thành lập Tổng Công hội đỏ Bắc Kỳ) làm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam. Đại hội bầu ra Ban Chấp hànhTổng Công đoàn Việt Nam khoá V, gồm 155 ủy viên. Đồng chí Nguyễn Đức Thuận được bầu làm Chủ tịch; Đồng chí Phạm Thế Duyệt được bầu làm Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký. (Tháng 2-1987 đồng chí Phạm Thế Duyệt được bầu làm Chủ tịch, Đồng chí Dương Xuân An được bầu làm Tổng Thư ký). Mục tiêu của Đại hội là: “Động viên công nhân lao động thực hiện 3 chương trình lớn của Đảng. Phát triển nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm, hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu...”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ VI

Đại hội diễn ra từ ngày 17-10 đến ngày 20-10-1988, tại Hội trường Ba Đình, Hà Nội với sự có mặt của 834 đại biểu đại diện cho hơn 3 triệu công nhân, viên chức lao động cả nước. Tới dự đại hội có đồng chí Nguyễn Văn Linh - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ... Đây là đại hội đầu tiên thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, đồng thời cũng đặt ra cơ sở lý luận cho việc đổi mới tổ chức của giai cấp công nhân và Công đoàn Việt Nam. Đại hội đã đổi tên Tổng Công đoàn Việt Nam thành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại hội bầu Ban Chấp hành khóa VI, nhiệm kỳ 1988 - 1993 gồm 155 ủy viên. Đồng chí Nguyễn Văn Tư được bầu làm Chủ tịch, Đồng chí Cù Thị Hậu được bầu Phó Chủ tịch thường trực và đồng chí Dương Xuân An là Phó Chủ tịch... Đại hội đặt ra mục tiêu: “Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng vì việc làm, đời sống, dân chủ và công bằng xã hội ...”.

 Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ VII

Đại hội diễn ra từ ngày 9-11 đến ngày 12-11-1993 tại Hội trường Ba Đình, Hà Nội với sự có mặt của hơn 600 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Đồng chí Tổng Bí thư Đỗ Mười; các đồng chí Nguyễn Văn Linh, Phạm Văn Đồng, Võ Chí Công - cố vấn Ban Chấp hànhTrung ương Đảng đã tới dự đại hội. Đại hội bầu ra Ban Chấp hành khoá VII, nhiệm kỳ 1993 - 1998 gồm 125 ủy viên. Đồng chí Nguyễn Văn Tư được bầu lại làm Chủ tịch, các đồng chí Cù Thị Hậu, Hoàng Minh Chúc, Nguyễn An Lương, Hoàng Thị Khánh được bầu làm Phó Chủ tịch. Mục tiêu của đại hội: “Đổi mới tổ chức và hoạt động công đoàn, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc, chăm lo và bảo vệ lợi ích của công nhân lao động...”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ VIII

Đại hội diễn ra từ ngày 03-11đến ngày 6-11-1998, tại Cung Văn hoá Lao động Hữu nghị Việt-Xô, Hà Nội với sự có mặt của 897 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Tới dự đại hội có các đồng chí: Lê Khả Phiêu - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng; Chủ tịch nước Trần Đức Lương, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải, Chủ tịch Quốc hội Nông Đức Mạnh và nhiều đại biểu đại diện các đoàn thể quần chúng. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khoá VIII gồm 145 ủy viên. Đồng chí Cù Thị Hậu được bầu làm Chủ tịch, các đồng chí: Nguyễn An Lương, Đặng Ngọc Chiến, Đỗ Đức Ngọ, Nguyễn Đình Thắng được bầu làm Phó Chủ tịch.... Mục tiêu của Đại hội: “Đổi mới tổ chức hoạt động công đoàn, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc, chăm lo và bảo vệ lợi ích của công nhân lao động... vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” theo con đường xã hội chủ nghĩa...”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ IX

Đại hội diễn ra từ ngày 10-10 đến ngày 13-10-2003, tại Cung Văn hoá Lao động Hữu nghị Việt-Xô, Hà Nội với dự có mặt của 900 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Tham dự đại hội có đồng chí Nông Đức Mạnh - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, các đồng chí nguyên là Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể khác, cùng 31 đoàn đại biểu Công đoàn quốc tế và Công đoàn các nước, đại diện đoàn ngoại giao, tổ chức quốc tế... Đại hội đã bầu Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khoá IX gồm 150 ủy viên. Đồng chí Cù Thị Hậu được bầu làm Chủ tịch, các đồng chí Đặng Ngọc Tùng, Nguyễn Hoà Bình, Nguyễn Đình Thắng, Đỗ Đức Ngọ, Đặng Ngọc Chiến được bầu làm Phó Chủ tịch. Tháng 12-2006, đồng chí Đặng Ngọc Tùng được bầu làm Chủ tịch. Tháng 9-2007, các đồng chí: Hoàng Ngọc Thanh, Mai Đức Chính, Nguyễn Thị Thu Hồng, Nguyễn Văn Ngàng được bầu làm Phó Chủ tịch. Đại hội đã đề ra khẩu hiệu hành động “Xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn Việt Nam vững mạnh, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, viên chức lao động; góp phần tăng cường đại đoàn kết dân tộc, thực hiện thắng lợi sự nghiệp Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước, xây dựng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa...”.

 Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ X

 Đại hội diễn ra từ ngày 02-11 đến ngày 05-11-2008 tại Cung Văn hoá Lao động Hữu nghị Việt-Xô, Hà Nội với sự có mặt của 985 đại biểu đại diện cho công nhân, viên chức lao động cả nước. Tham dự đại hội có đồng chí: Nông Đức Mạnh - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng 20 đoàn đại biểu Công đoàn quốc tế và Công đoàn các nước, đại diện đoàn ngoại giao, tổ chức quốc tế có quan hệ với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Tại Đại hội, đồng chí Nông Đức Mạnh -Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng trao tặng bức trướng của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam: “Công đoàn Việt Nam đổi mới, sáng tạo; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của đoàn viên, công nhân, viên chức lao động; vì sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước”.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ X - Ảnh: Congdoan.org.vn 

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XI

Đại hội đã diễn ra từ ngày 27-7 đến ngày 30-7-2013, tại Cung Văn hoá Lao động Hữu nghị Việt-Xô. Tham dự đại hội có 944 đại biểu thay mặt cho hàng triệu công nhân lao động cả nước. Các đồng chí: Nguyễn Phú Trọng - Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng; đồng chí Trương Tấn Sang - Chủ tịch nước; đồng chí Nguyễn Tấn Dũng - Thủ tướng Chính phủ; đồng chí Nguyễn Sinh Hùng - Chủ tịch Quốc hội và các đồng chí nguyên là lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước; Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam… đă về dự đại hội.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XI

Đại hội đã nghe đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, thay mặt lănh đạo Đảng, Nhà nước, phát biểu chỉ đạo đại hội, nhấn mạnh: “Thời gian tới, hoạt động của tổ chức Công đoàn phải thực sự hướng về cơ sở, giải đáp trúng những vấn đề thực tiễn đặt ra về đời sống, việc làm của công nhân, viên chức lao động; thực sự chăm lo, đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, công nhân, viên chức lao động. Tổng Bí thư đề nghị tổ chức Công đoàn cần nắm vững, quán triệt thật sâu sắc những quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng, làm tốt hơn nữa nhiệm vụ xây dựng giai cấp công nhân xứng đáng là lực lượng nòng cốt đi đầu trong sự nghiệp đổi mới, Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước...”. Đại hội đã đề ra mục tiêu, phương hướng tổng quát của tổ chức Công đoàn Việt Nam nhiệm kỳ 2013-2018, đó là: “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công đoàn theo hướng vì đoàn viên và người lao động, vì sự phát triển bền vững của đất nước; tập trung hướng về cơ sở, thực hiện tốt chức năng chăm lo đời sống, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động; tham gia có hiệu quả vào công tác quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; nâng cao chất lương công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục và tổ chức thi đua yêu nước trong đoàn viên và người lao động; đẩy mạnh phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, góp phần xây dựng giai cấp công nhân ngày càng lớn mạnh, xứng đáng là lực lượng ṇòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Đại hội nhất trí số lượng Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khoá XI là 175 đồng chí và đã bầu tại đại hội 172 đồng chí. Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam khóa XI đã tiến hành họp Hội nghị lần thứ nhất và bầu đồng chí Đặng Ngọc Tùng giữ chức Chủ tịch và bầu 5 đồng chí: Mai Đức Chính, Nguyễn Thị Thu Hồng, Nguyễn Văn Ngàng, Trần Văn Lý, Trần Thanh Hải giữ chức Phó Chủ tịch.

Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XII

Đại hội XII Công đoàn Việt Nam diễn ra vào ngày 24-9-2018 tại Thủ đô Hà Nội, với sự tham dự của 947 đại biểu chính thức, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và trí tuệ của hơn 10,5 triệu đoàn viên công đoàn cả nước. Với tinh thần “Đổi mới - Dân chủ - Đoàn kết - Trách nhiệm”, những quyết định của Đại hội thể hiện ý chí và nguyện vọng của các cấp công đoàn, của đội ngũ đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động cả nước, phấn đấu cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Đại hội XII Công đoàn Việt Nam không chỉ quyết định mục tiêu, phương hướng cho cả nhiệm kỳ 2018 - 2023, mà còn bàn bạc, thảo luận, thống nhất các khâu “đột phá” của tổ chức công đoàn trong thời gian tới, đó là: “Đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho người lao động; Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn bản lĩnh, chuyên nghiệp, trách nhiệm, sáng tạo, để vận dụng, tổ chức thực hiện thành công những nhiệm vụ lớn của tổ chức công đoàn cũng như mong muốn của người lao động trong tình hình mới;khi mà Việt Nam sẽ tham gia Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)”.

                                                                                                                                                            Th.s Nguyễn Hữu Giới

                                                                             Nguyên Chủ tịch Công đoàn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch