Đổi mới, hoàn thiện công tác thi đua, khen thưởng của chính quyền tỉnh Lào Cai

Sau 27 năm xây dựng và phát triển, kể từ ngày tái lập tỉnh (1992), Lào Cai đã có sự phát triển mạnh mẽ, kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng có nhiều khởi sắc. Cùng với nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, nhiều mặt công tác khác, công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh đã có những bước tiến bộ, thay đổi sâu sắc, nhất là trong giai đoạn 2016-2018. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh thời gian qua vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập, cần được đánh giá, nhìn nhận thẳng thắn, khách quan, từ đó đưa ra những giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Đẩy mạnh phong trào thi đua, đổi mới công tác khen thưởng

Ngay sau khi Luật thi đua, khen thưởng có hiệu lực thi hành, các cấp chính quyền tỉnh Lào Cai đã tổ chức tuyên truyền, quán triệt nội dung Luật đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh; đồng thời ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành để Luật đi vào cuộc sống.

Tỉnh thường xuyên đổi mới công tác thi đua, khen thưởng; tổ chức các phong trào thi đua thiết thực, sâu rộng và bao quát được toàn bộ các lĩnh vực của đời sống xã hội; tập trung chỉ đạo xây dựng điển hình và nhân điển hình tiên tiến; tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức và thủ tục, quy trình xét khen thưởng; công tác khen thưởng được thực hiện công khai, dân chủ, kịp thời, bảo đảm tính nêu gương, giáo dục. Điểm đáng chú ý là các phong trào thi đua giai đoạn hiện nay đã bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XV với 4 chương trình, 19 đề án trọng tâm, đó là phong trào: “Lào Cai xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững”; “Đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực”; “Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”; “Thanh niên làm chủ đất nước”; “Toàn dân tham gia xây dựng và củng cố quốc phòng, an ninh vững chắc”... Các phong trào thi đua được triển khai một cách bài bản, nền nếp, tổ chức ký kết giao ước thi đua giữa các đơn vị trong khối thi đua, giữa các tập thể trong một đơn vị, đồng thời tổ chức cho các cá nhân đăng ký thi đua. Mỗi cán bộ, đảng viên đã phát huy tốt vai trò tiên phong, gương mẫu và là hạt nhân trong các phong trào thi đua ở cơ sở, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Nhờ đó đã tạo khí thế thi đua sôi nổi, liên tục, tạo động lực mạnh mẽ cho các cơ quan, đơn vị, địa phương hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch được giao, làm cho phong trào thi đua trở thành phong trào hành động cách mạng sâu rộng trong toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân của tỉnh.

Ngoài các phong trào thi đua do tỉnh phát động, nội dung thi đua được cụ thể hóa ở từng nhóm đối tượng, ngành nghề, lĩnh vực với nhiều hình thức, chủ đề phong phú, đa dạng như: phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, thực hiện các đề tài khoa học, thực hành tiết kiệm; phát động các phong trào “Xanh - sạch - đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động”; “Dạy tốt, học tốt”; “Xây dựng bệnh viện xuất sắc”; “Xây dựng cơ quan, công sở văn hóa”; “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” trong nữ công nhân, viên chức;...

Điểm nổi bật trong thực hiện phong trào thi đua là tổ chức các khối thi đua. Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của khối thi đua trên địa bàn tỉnh. Từ Quy chế này, các phong trào thi đua do các cấp, các ngành phát động được triển khai đồng bộ với nội dung cụ thể, thiết thực đến các cán bộ, công chức, viên chức trong Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể ở cơ sở và toàn thể nhân dân. Các đơn vị trong khối đã chủ động ban hành các văn bản và chính sách về thi đua, khen thưởng, tổ chức cho các đơn vị trực thuộc ký giao ước thi đua và thực hiện đăng ký thi đua với nội dung, chỉ tiêu thi đua cụ thể, rõ ràng, gắn với nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị, tiêu biểu như: thi đua chuyên đề “Xóa đói giảm nghèo”, “Phòng, chống tệ nạn xã hội” của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội; thi đua “Đổi mới tinh thần thái độ, hướng tới sự hài lòng của người bệnh” của Sở Y tế; thi đua “Phát huy sáng kiến, thực hiện và hoàn thành nhiệm vụ bàn giao sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động trước thời hạn”, “Quyết tâm hoàn thành xuất sắc việc cấp mã số bảo hiểm xã hội, cấp, đổi thẻ bảo hiểm y tế theo mã số bảo hiểm xã hội cho người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế” của Bảo hiểm xã hội tỉnh; thi đua "Thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ trong Năm Du lịch quốc gia 2017 Lào Cai - Tây Bắc" của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch;…

Từ các phong trào thi đua này, nhiều cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến đã được các cấp khen thưởng. Trong giai đoạn 2016-2018 có: 15.799 bằng khen được trao cho các cá nhân và tập thể, 253 cá nhân đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh, 25.270 cá nhân đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, 134.852 cá nhân đạt danh hiệu Lao động tiên tiến; 702 tập thể được tặng Cờ thi đua, 2.001 tập thể được công nhận danh hiệu Tập thể Lao động xuất sắc, 12.100 tập thể được công nhận Tập thể Lao động tiên tiến; 1.275 cá nhân được tặng Huy hiệu “Vì sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh Lào Cai”. Đặc biệt, nhân dịp kỷ niệm 110 năm thành lập tỉnh, Chủ tịch nước đã tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất cho nhân dân và cán bộ tỉnh Lào Cai vì đã có thành tích xuất sắc trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây là sự ghi nhận xứng đáng của Đảng, Nhà nước đối với những nỗ lực và kết quả mà Đảng bộ và nhân dân tỉnh Lào Cai đã đạt được trong thời gian qua.

Song song với việc triển khai các phong trào thi đua, công tác khen thưởng cũng được quan tâm đổi mới. Ngay sau khi Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai thông qua Nghị quyết số 38/2016/NQ-HĐND ngày 18/7/2016, Sở Nội vụ đã chủ động phối hợp với các ngành tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Quyết định số 90/2016/QĐ-UBND, ngày 07/9/2016 quy định mức thưởng cho các tập thể, cá nhân lập thành tích cao tại các cuộc thi quốc gia, khu vực Đông Nam Á, châu lục và quốc tế trong các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, thể dục - thể thao, khoa học - công nghệ và kỹ thuật, văn học - nghệ thuật trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Kể từ khi Quyết định có hiệu lực đến cuối năm 2018, Sở Nội vụ đã thẩm định, trình đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh thưởng cho 438 lượt tập thể, cá nhân lập thành tích cao với tổng số tiền thưởng là 1.801.850.000 đồng. Việc làm này đã kịp thời cổ vũ, động viên các tập thể, cá nhân nỗ lực phấn đấu đạt thành tích cao.

Sự đổi mới trong hoạt động của hệ thống các cơ quan quản lý và chất lượng cán bộ, đảng viên làm công tác thi đua, khen thưởng tại địa phương có vai trò hết sức quan trọng. Hội đồng Thi đua - Khen thưởng tỉnh Lào Cai được thành lập, là cơ quan tham mưu, tư vấn giúp Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tỉnh về công tác thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh, đồng thời chịu sự chỉ đạo về chuyên môn của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương. Công tác thi đua, khen thưởng tại địa phương được tỉnh phân cấp cho Sở Nội vụ trực tiếp quản lý thực hiện. Ban Thi đua - Khen thưởng thuộc Sở Nội vụ đã lập kế hoạch tổ chức các hoạt động thi đua thường niên tại các cơ quan, đơn vị sự nghiệp trên địa bàn, xét duyệt các đề án, kiến nghị tổ chức thi đua do các đơn vị trình lên; tiến hành xét duyệt, công nhận thành tích của các tập thể, cá nhân đáp ứng đầy đủ các yếu tố để được khen thưởng; cấp giấy chứng nhận, trao tặng huy chương.

Hằng năm, Ủy ban nhân dân, Hội đồng Thi đua - Khen thưởng, Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng. Trong giai đoạn 2016-2018, toàn tỉnh đã tổ chức 34 lớp tập huấn cho cán bộ quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng với 1.113 lượt người tham dự.

Đánh giá về công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh Lào Cai

Đánh giá về thực trạng công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh Lào Cai từ năm 2016 tới nay, có thể nhấn mạnh một số kết quả như sau:

Một là, công tác lập kế hoạch quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng được thực hiện tương đối chính xác, công khai, minh bạch và bảo đảm đúng theo quy định của Nhà nước.

Hai là, công tác quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng được thực hiện một cách khoa học, sát với thực tế, quy trình nghiệp vụ ngày càng hoàn thiện, chất lượng nguồn nhân lực làm công tác quản lý ngày càng được nâng cao.

Ba là, công tác kiểm tra, giám sát quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng được tiến hành đầy đủ, xuyên suốt trong tất cả các khâu từ lập kế hoạch, triển khai thực hiện kế hoạch cho đến đánh giá kết quả thi đua, khen thưởng. Nhờ đó, đã kịp thời khen ngợi, biểu dương, nhân rộng, lan tỏa những gương người tốt việc tốt, gương điển hình tiên tiến, đồng thời phát hiện những sai sót, hạn chế để  khắc phục. Trong giai đoạn 2016-2018, Hội đồng Thi đua - Khen thưởng, Ban Thi đua - Khen thưởng tỉnh Lào Cai đã thực hiện 23 cuộc kiểm tra đối với công tác thi đua, khen thưởng tại các địa phương. Kết quả cho thấy: Công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh hầu hết được thực hiện theo đúng các quy định pháp luật, các đơn vị thực hiện tương đối tốt công tác quản lý nhà nước về thi đua khen thưởng, không xảy ra những sai phạm lớn. Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng đã được giải quyết kịp thời, công khai, dân chủ. Tuy nhiên, quá trình kiểm tra cũng phát hiện một số bất cập, sai phạm và kịp thời có văn bản chấn chỉnh, nhắc nhở đơn vị, địa phương rút kinh nghiệm.

Bên cạnh những thành tích đạt được, công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập:

Thứ nhất, công tác hoạch định chính sách quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng có lúc chưa chuẩn xác.

Thứ hai, cơ chế phối hợp giữa Hội đồng Thi đua - Khen thưởng, Ban Thi đua - Khen thưởng và các sở, ngành trong phân cấp quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh chưa chặt chẽ.

Thứ ba, việc sử dụng, phân bổ, thực hiện chính sách quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng còn một số trường hợp chưa đúng mục đích, đối tượng theo quy định.

Thứ tư, do đặc thù vị trí địa lý của địa phương phức tạp, công tác quản lý và kiểm tra, giám sát có nhiều khó khăn.

Thứ năm, phong trào thi đua và công tác quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng cũng còn bộc lộ những hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu. Cụ thể là:

-  Nhận thức về thi đua, khen thưởng và quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ở một số cấp ủy, chính quyền, đoàn thể còn hạn chế dẫn đến việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác thi đua, khen thưởng bị buông lỏng, chưa tập trung, thiếu cụ thể, có biểu hiện hình thức, chạy theo thành tích… làm mất đi ý nghĩa đích thực của công tác thi đua, khen thưởng.

- Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng hiện nay chưa được sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện kịp thời theo yêu cầu của tình hình mới, chủ yếu tập trung vào công tác thi đua, khen thưởng của các cơ quan, đơn vị thuộc khu vực nhà nước mà chưa quan tâm nhiều đến thi đua, khen thưởng của các tổ chức kinh tế ngoài quốc doanh…, do đó chưa khuyến khích được phong trào thi đua, khen thưởng rộng khắp trong tỉnh.

- Việc tổ chức các phong trào thi đua còn chưa đồng đều giữa các địa phương, ngành, lĩnh vực; chưa động viên, khuyến khích được đông đảo quần chúng tham gia phong trào, nặng về biện pháp hành chính, mệnh lệnh đơn thuần, do đó chưa tạo được động lực thúc đẩy toàn xã hội hăng hái thi đua.

- Công tác khen thưởng chưa bám sát phong trào thi đua, vẫn còn tình trạng khen thưởng tràn lan, thiếu công bằng; nhiều tiêu chuẩn, hình thức, phương pháp khen thưởng duy trì quá lâu làm mất tính hấp dẫn, không động viên, khích lệ được đông đảo quần chúng tham gia; việc xét các danh hiệu thi đua, khen thưởng ở một số cơ quan, đơn vị chưa đúng tiêu chuẩn quy định, có biểu hiện hình thức, làm giảm tác dụng và ý nghĩa của khen thưởng. Khi xét khen thưởng, các đơn vị phần lớn tập trung đề nghị khen thưởng chức danh lãnh đạo hoặc khen thưởng tập thể lớn mà ít chú ý tôn vinh tập thể nhỏ, người lao động trực tiếp… Việc biểu dương, khen thưởng gương người tốt, việc tốt, tài năng trẻ chưa được quan tâm đầy đủ, chưa chú ý đúng mức đến việc xây dựng điển hình tiên tiến trong thời kỳ đổi mới.

- Đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác thi đua, khen thưởng còn yếu về chuyên môn, nghiệp vụ, vẫn theo lối làm cũ, coi nhẹ phong trào thi đua, nặng về công tác khen thưởng. Vì vậy, dẫn đến tình trạng cán bộ chỉ tập trung vào việc làm thủ tục khen thưởng mà không quan tâm đến chất lượng của công tác thi đua.

Một số giải pháp

Nhận thức rõ về những điểm mạnh cũng như hạn chế của công tác thi đua, khen thưởng trên địa bàn thời gian qua, tỉnh Lào Cai đặt ra mục tiêu: thi đua phải thực sự là động lực cho phát triển, góp phần xây dựng Lào Cai trở thành tỉnh phát triển khá ở khu vực phía Bắc. Để hiện thực hóa mục tiêu này, trong thời gian tới, các cấp chính quyền quản lý công tác thi đua, khen thưởng, đặc biệt là Ban Thi đua - Khen thưởng tỉnh cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp cơ bản sau đây:

Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác thi đua, khen thưởng và việc đổi mới công tác thi đua, khen thưởng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Thứ hai, tiếp tục rà soát, sửa đổi và hoàn thiện các văn bản pháp luật hướng dẫn về công tác thi đua, khen thưởng theo hướng đồng bộ, bảo đảm môi trường pháp lý ổn định, bám sát và đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn.

Thứ ba, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát hiện và nhân rộng các điển hình tiên tiến, các mô hình, nhân tố mới trong phong trào thi đua yêu nước, những tấm gương có thành tích xuất sắc trong công tác, tạo sự lan tỏa rộng khắp.

Thứ tư, nâng cao chất lượng khen thưởng, bảo đảm chính xác, công khai, minh bạch và kịp thời. Thực hiện tốt việc sơ kết, tổng kết, đánh giá kết quả, hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng, rút ra những bài học kinh nghiệm để phát động và triển khai phong trào thi đua thiết thực, gắn với thực tiễn xã hội và sự phát triển của địa phương. Tăng cường đề nghị khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân có thành tích đột xuất. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học, công nghệ thông tin trong công tác khen thưởng, quản lý hồ sơ khen thưởng. Những quy định về danh hiệu, tiêu chuẩn danh hiệu thi đua, hình thức, đối tượng, tiêu chuẩn khen thưởng, thẩm quyền, thủ tục, hồ sơ xét khen thưởng cần được rõ ràng hơn; làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng; giải quyết kịp thời khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng.

Thứ năm, huy động tối đa các nguồn lực cho quỹ thi đua, khen thưởng nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc hiện nay; thực hiện đúng quy định của Nhà nước về sử dụng, phân bổ ngân sách cho hoạt động thi đua, khen thưởng.

Thứ sáu, nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng. Nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, khả năng thẩm định, phát hiện bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến. Mỗi cán bộ, cơ quan làm công tác thi đua, khen thưởng phải là hình mẫu tiêu biểu, điển hình trong phong trào thi đua.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Thi đua là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm. Và đoàn kết chặt chẽ để thi đua mãi”1. Trong thời gian tới, với sự đoàn kết, nỗ lực của các cấp ủy, chính quyền và các tầng lớp nhân dân tỉnh Lào Cai, công tác thi đua, khen thưởng của tỉnh Lào Cai chắc chắn sẽ tiếp tục đạt được những kết quả tốt, thực sự là động lực phát triển của tỉnh.

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 7, tr. 146.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Luật thi đua - khen thưởng được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 26/11/2003.

2. Luật thi đua, khen thưởng hiện hành (Luật năm 2003, sửa đổi, bổ sung năm 2005, 2009, 2013) và Nghị định hướng dẫn thi hành, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2017.

3. Quyết định số 50/2017/QĐ-UBND, ngày 29/12/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai ban hành quy định một số nội dung về công tác thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

Lê Thanh Vân

Sở Nội vụ tỉnh Lào Cai