Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Đờ Gôn - người đứng đầu Chính phủ lâm thời Pháp - với sự ảo tưởng hão huyền và những sai lầm khó tưởng tượng của mình, đã quyết định quay trở lại tiến hành chiến tranh một cách vụng về trên đất nước có bề dày lịch sử lâu đời có khi còn lâu hơn thời gian lịch sử của nước Pháp, một dân tộc yêu độc lập, yêu tự do, hoà bình, có sức sống mãnh liệt, và để rồi phải chuốc lấy thất bại ê chề, đổi lấy mất mát tuyệt đối cả về quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá, ngoại giao.
Tác giả cuốn sách - Pierre Quatrepoint - là một người Pháp, một người yêu lịch sử, và trên hết, là một người yêu sự thật. Sau một chuyến đi thăm Việt Nam, những hình ảnh mà cuộc chiến tranh Đông Dương còn để lại trên đất nước có dải đất hình chữ S: hàng ngàn loại dụng cụ quỷ quái mà quân đội Mỹ để lại ở căn cứ không quân Đà Nẵng, Rocket city, những cháu nhỏ, sinh ra đã bị biến dạng dị hình một cách khủng khiếp sau những trận bom rải chất độc hoá học màu da cam, đã khiến ông không thể không đi tìm nguyên nhân lý giải cho việc tại sao nước Pháp lại đi đến một cuộc chiến tranh sai lầm như vậy. Và ông đã tìm được câu trả lời: sai lầm của Đờ Gôn. Đã đến lúc phải đưa ra ánh sáng, với tinh thần hết sức khách quan, về nguồn gốc và hậu quả của cuộc chiến tranh này, đó là suy nghĩ của Quatrepoint và kết quả là sự ra đời của cuốn sách.
"Tướng Đờ Gôn đã tự cho mình một nguyên tắc là "Không bao giờ ngồi thương lượng với kẻ thù, khi chưa ở tư thế là kẻ mạnh"... không ai nghĩ rằng người Việt Nam lại có thể giành được nền độc lập huyền thoại cho đất nước họ. Bởi vậy, ba tháng sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, tướng Đờ Gôn đưa nước Pháp vào một cuộc chiến tranh mà ông ta không lường hết được sự nguy hiểm và sự hão huyền của nó. Đánh giá thấp đối phương là một sai lầm không cho phép trên phạm vi chiến thuật cũng như chiến lược".
Thông qua cuốn sách, tác giả cho chúng ta thấy 6 sai lầm lớn mà Đờ Gôn đã mắc phải, đó là:
1. Quên bài học cay đắng mà nhân dân Pháp đã phải chịu đựng dưới thời phát xít Đức chiếm đóng.
2. Sai lầm trong dùng người.
3. Bảo thủ, không lắng nghe lẽ phải.
4. Bỏ lỡ những thời cơ lập lại hoà bình.
5. Hối cải muộn màng.
6. Sai lầm về văn sử. Nếu Pháp có phần am hiểu về lịch sử và truyền thống của dân tộc Việt Nam thì đã có thể không phiêu lưu mạo hiểm đi đến chiến tranh.
Nguồn gốc chiến tranh nhiều khi bắt nguồn từ một ảo tưởng, từ một tính toán sai lầm của một số người lãnh đạo quân sự, chính trị cấp cao. Cuốn sách cho chúng ta nhiều phát hiện mới, nhiều thông tin mới từ kho tư liệu của nước Pháp, từ những nhân chứng lịch sử, đồng thời là sự thức tỉnh cho những ai còn ảo tưởng nghĩ rằng cuộc chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ suốt 30 năm của dân tộc Việt Nam là có thể tránh được. Cuốn sách do ôngĐặng Văn Việt, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174, chủ lực Cao-Bắc-Lạng lược dịch, gồm 205 trang, giá 30.000đ.
GIAO LINH
