Hội thảo khoa học quốc gia “Chuyển đổi số báo chí, xuất bản - Lý luận và thực tiễn”

Sáng 30/11/2023, tại Thái Bình, Báo Nhân Dân, Tỉnh ủy Thái Bình, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Học viện Báo chí và Tuyên truyền tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia “Chuyển đổi số báo chí, xuất bản - Lý luận và thực tiễn”.

Các đồng chí chủ trì Hội thảo

Chủ trì Hội thảo, có các đồng chí: Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Ngô Đông Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình; PGS. TS. Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật; PGS. TS. Phạm Minh Sơn, Giám đốc Học viện Báo chí và Tuyên truyền; TS. Nguyễn Công Dũng, Tổng Biên tập Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Dự Hội thảo có các đồng chí: GS.TS. Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Cộng sản; Phan Văn Hùng, Phó Tổng Biên tập Báo Nhân dân; Nguyễn Thanh Lâm, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông …; đại diện lãnh đạo các nhà quản lý lĩnh vực báo chí, xuất bản; các chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí; lãnh đạo các cơ quan báo chí, các đơn vị xuất bản trong cả nước.

Toàn cảnh Hội thảo

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự thay đổi nhanh chóng của kỹ thuật và công nghệ tác động nhiều tới việc vận hành, phát triển của các cơ quan báo chí. Trước những thách thức và cơ hội này, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 348/QĐ-TTg ngày 6/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược “Chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó, chuyển đổi số báo chí không đơn giản chỉ là số hóa dữ liệu, nâng cấp mức độ ứng dụng công nghệ thông tin, mà là sự thay đổi toàn diện hoạt động: Từ mô hình tòa soạn, tổ chức bộ máy, quy trình sản xuất, phát triển nội dung, phương thức tác nghiệp, tiếp thị công chúng, quản lý dữ liệu, văn hóa tòa soạn, đến hoạt động lãnh đạo, quản lý báo chí.

Với ngành xuất bản, chuyển đổi số cũng ứng dụng công nghệ số vào tất cả các khâu, từ xuất bản, in cho đến phát hành xuất bản phẩm. Chuyển đổi số mang tính sống còn đối với báo chí, xuất bản hiện nay, không chỉ giúp quy trình vận hành được tối ưu hóa và thông minh hơn mà còn tăng cường khả năng tiếp cận độc giả, hướng đến nâng cao trải nghiệm của công chúng.

Đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định, chuyển đổi số là xu thế tất yếu của báo chí, xuất bản hiện đại để phục vụ độc giả tốt nhất, nhanh nhất. “Định hướng chính trị của Đảng và Nhà nước đòi hỏi ngành báo chí, xuất bản phải đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, cần đi nhanh, đi trước để thu hút nguồn lực. Đến nay, nhiều khâu của hoạt động báo chí,  xuất bản đã tiếp cận, ứng dụng công nghệ mạnh mẽ” - đồng chí Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Đồng chí Ngô Đông Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình phát biểu chào mừng Hội thảo

Phát biểu chào mừng Hội thảo, đồng chí Ngô Đông Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình cho biết, thực hiện Nghị quyết Trung ương về đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trên các lĩnh vực, Tỉnh ủy Thái Bình đã ban hành Nghị quyết số 02-NQ/TU về chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, khuyến khích xây dựng cụ thể cho các ngành, lĩnh vực, tận dụng cơ hội của cách mạng 4.0.

Trong lĩnh vực báo chí, tỉnh Thái Bình đã có những đầu tư về con người, cơ sở vật chất, động viên, khuyến khích tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí phấn đấu thành cơ quan truyền thông đa nền tảng, đa phương tiện, đẩy mạnh cơ hội liên kết, tương tác với bạn đọc trên các phương tiện khác nhau, nhất tập trung cải thiện nâng cao chất lượng nội dung, công tác quản lý. Nhờ đó, lĩnh vực truyền thông trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển đổi mạnh mẽ, tiếp cận tốt hơn đến người dân. Đồng chí Ngô Đông Hải nhấn mạnh, trên lĩnh vực truyền thông, xuất bản, đẩy mạnh chuyển đổi số hết sức đúng đắn. Tỉnh Thái Bình kiên trì với việc chuyển đổi số báo chí, xuất bản.

PGS.TS. Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phát biểu tại Hội thảo

PGS.TS. Vũ Trọng Lâm, Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhận định, thời gian qua các cơ quan báo chí, xuất bản đã có sự thay đổi tư duy, dành thời gian, nguồn lực để chuẩn bị nghiêm túc, đầu tư cho cơ sở hạ tầng, công nghệ, nguồn nhân lực, chủ động nắm bắt, ứng dụng các công nghệ số vào hoạt động của mình và đã gặt hái nhiều kết quả tích cực. Báo chí trong nước đã và đang từng bước phát triển để phù hợp với xu thế của công nghệ, thông tin và truyền thông, đồng thời kết hợp nhiều loại hình, phương tiện và tăng độ bao phủ cả trong nước và quốc tế. Việc chuyển đổi số tại các cơ quan báo chí hỗ trợ rất nhiều cho các nhà báo, phóng viên trong việc thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, sản xuất nội dung; giúp các cơ quan báo chí tạo ra các mô hình kinh doanh mới nhằm tăng nguồn thu nhập và duy trì hoạt động của mình trong thời đại số. Trong lĩnh vực xuất bản, các nhà xuất bản, công ty sách cũng thúc đẩy ứng dụng công nghệ số. Theo đó, đã xây dựng các kênh phát hành trực tuyến theo công nghệ đa nền tảng, đa giao diện; các loại hình sách mới như ebook, audiobook, video book xuất hiện ngày một nhiều hơn trên thị trường xuất bản Việt Nam, không chỉ đáp ứng nhu cầu của bạn đọc thông thường mà còn đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng đặc biệt khác như học sinh các cấp học, người khiếm thị…

Tuy nhiên, chuyển đổi số báo chí, xuất bản ở Việt Nam hiện đang đối mặt nhiều khó khăn, thách thức, như:  nhận thức chưa đầy đủ và toàn diện về lợi ích, tầm quan trọng và cách thức chuyển đổi số của đội ngũ lãnh đạo, quản lý cơ quan báo chí, xuất bản; tâm lý ngại thay đổi, xê dịch, không dám đột phá, sáng tạo, chủ nghĩa kinh nghiệm, tự hài lòng với số lượng công chúng đã có; nguồn lực cho chuyển đổi số vẫn còn yếu, phần lớn các tòa soạn, nhà xuất bản chưa tự chủ được về công nghệ, hoặc thiếu nguồn lực tài chính để đầu tư công nghệ, hoặc lệ thuộc vào công nghệ của đối tác; chưa xây dựng được đội ngũ phóng viên, biên tập viên, đội ngũ xuất bản có kỹ năng nghiệp vụ hiện đại và khả năng áp dụng công nghệ trên môi trường số, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

PGS. TS. Vũ Trọng Lâm nhấn mạnh, công nghệ số nói chung và công nghệ báo chí, xuất bản vẫn đang thay đổi hằng ngày, hằng giờ, đặt ra những yêu cầu thay đổi về cơ chế, chính sách, chiến lược, quy trình vận hành đối với các cơ quan quản lý cũng như cơ quan báo chí, xuất bản trong nước. Vì vậy, việc nghiên cứu, tổng kết, đánh giá thực trạng chuyển đổi số báo chí, xuất bản, từ đó đề ra các định hướng, giải pháp, khuyến nghị nhằm giải quyết các điểm nghẽn, khắc phục tồn tại, khó khăn, thúc đẩy chuyển đổi số báo chí, xuất bản ở nước ta trong thời gian tới là rất cần thiết.

Đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương tham luận tại Hội thảo

GS.TS. Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương tham luận tại Hội thảo

PGS.TS. Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Cộng sản tham luận tại Hội thảo

Hơn 60 bài tham luận có chất lượng của các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học, chuyên gia từ các cơ quan, ban ngành ở Trung ương và địa phương, các cơ quan báo chí, xuất bản, cơ sở đào tạo báo chí - xuất bản trên cả nước và 12 ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã phân tích, làm rõ những nội dung quan trọng như: Báo chí, xuất bản trong chuyển đổi số: Cơ sở lý luận và thực tiễn; Báo chí, xuất bản trong chuyển đổi số: Thực trạng và kinh nghiệm; Báo chí, xuất bản trong chuyển đổi số: Những vấn đề đặt ra, định hướng, giải pháp và khuyến nghị.

Hội thảo là diễn đàn để các nhà quản lý ngành báo chí, xuất bản, các chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí, lãnh đạo các cơ quan báo chí, xuất bản cập nhật những nội dung mới trong vấn đề lý luận chung về chuyển đổi số; phân tích, đánh giá thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với báo chí, xuất bản trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay; từ đó đề xuất các định hướng, giải pháp nhằm đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, xuất bản ở Việt Nam thời gian tới. Kết quả của Hội thảo khoa học sẽ góp phần tiếp tục triển khai có hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chuyển đổi số quốc gia nói chung cũng như chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, xuất bản nói riêng.