Nâng cao chất lượng toàn diện xuất bản phẩm trong tình hình mới

Sáng 21/3/2025, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Nâng cao chất lượng toàn diện xuất bản phẩm trong tình hình mới”.

Hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng toàn diện xuất bản phẩm trong tình hình mới”.

Hội thảo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn phục vụ việc tổng kết 20 năm thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW, ngày 25/8/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản”.

Đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương và đồng chí Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam chủ trì Hội thảo.

Dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; các cơ quan chỉ đạo, quản lý, những người làm công tác xuất bản, các chuyên gia, nhà khoa học… TS. Võ Văn Bé, Phó Giám đốc - Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật và đồng chí Phạm Đức Thái, Vụ trưởng, Giám đốc Trung tâm Thông tin và Nghiên cứu khoa học - Đơn vị thuộc Nhà xuất bản cùng dự Hội thảo.

Đồng chí Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam báo cáo khai mạc, đề dẫn Hội thảo.

Theo Ban Tổ chức Hội thảo, hai mươi năm qua, Chỉ thị số 42-CT/TW là cơ sở chính trị quan trọng để hoạt động xuất bản phát triển. Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, những chủ trương lớn của Đảng đã được thể chế hóa thành nhiều chính sách quan trọng giúp ngành xuất bản từng bước phát triển, tiếp tục khẳng định vị thế là một lĩnh vực tư tưởng - văn hóa quan trọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân, là một bộ phận  của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Hoạt động xuất bản đã phục vụ hiệu quả các nhiệm vụ chính trị của đất nước, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng cao và đa dạng của nhân dân. Các chỉ số phát triển về đầu sách, bản sách có sự tăng trưởng nhất định. Nội dung của một số mảng sách có chuyển biến tích cực. Năng lực của một số nhà xuất bản được tăng cường, nhiều nhà xuất bản đã xây dựng khang trang, đổi mới trang thiết bị, hướng dẫn tới tiêu chuẩn hiện đại và chuyên nghiệp. Một số nhà xuất bản đã có bước phát triển tương đối vững chắc, vừa thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, vừa sản xuất kinh doanh hiệu quả. Năng lực tài chính của toàn ngành được nâng cao so với những năm trước. Chất lượng xuất bản phẩm có nhiều chuyển biến tích cực. Nội dung và thể loại xuất bản phẩm ngày càng phong phú, hấp dẫn, đa dạng, phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị, đáp ứng nhu cầu của bạn đọc. Việc ứng dụng công nghệ, thực hiện chuyển đổi số trong ngành được đẩy mạnh.

Với sự chỉ đạo kịp thời, sâu sát của các cơ quan chỉ đạo, quản lý; sự quan tâm hỗ trợ của các cơ quan chủ quản và trên hết là sự nỗ lực phấn đấu của nhà xuất bản, của mỗi biên tập viên đã tạo nên sự phong phú, đa dạng về thể loại, đề tài, chất lượng nội dung sách ngày một nâng lên.

Các đại biểu dự Hội thảo.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận một số nội dung chính: (1) Khẳng định vị trí vai trò của hoạt động xuất bản với tư cách là một lĩnh vực chính trị, tư tưởng văn hóa quan trọng của Đảng, đánh giá khách quan, toàn diện về chất lượng nội dung xuất bản phẩm trong thời gian qua. Trên cơ sở đó, đề xuất những quan điểm chỉ đạo, chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước đối với hoạt động xuất bản bảo đảm tính khả thi, hiệu quả và thiết thực nâng cao chất lượng xuất bản phẩm cũng như bảo đảm cho sự phát triển chung của ngành xuất bản. (2) Đề ra những giải pháp cụ thể góp phần nâng cao chất lượng xuất bản phẩm trên cơ sở phân tích và làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng cấp, từng khâu, từng tổ chức, cá nhân trong việc định hướng đề tài, xây dựng bản thảo, biên tập nội dung, hoàn thiện và phổ biến những tác phẩm hay, công trình nghiên cứu có giá trị. (3) Đánh giá đầy đủ những tác động tích cực (và cả ảnh hưởng không mong muốn) của công nghệ số, môi trường mạng, sự ứng dụng rộng rãi của trí tuệ nhân tạo (AI) và chủ động đề xuất các giải pháp ứng dụng công nghệ, nhất là công nghệ kỹ thuật mới trong công tác biên tập xuất bản sách, thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực xuất bản bảo đảm phù hợp xu hướng phát triển của thời đại. (4) Đánh giá đúng và thực chất về chính sách phát triển nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo nhà xuất bản, đội ngũ biên tập viên trong tình hình mới, đề xuất những giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là chất lượng đội ngũ biên tập viên các nhà xuất bản. (5) Trao đổi những kết quả nghiên cứu, tìm hiểu mô hình xuất bản, mô hình quản trị, quy trình biên tập, xuất bản hiện đại của các nhà xuất bản và nền xuất bản trên thế giới; gợi mở những bài học thiết thực cho xuất bản Việt Nam trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng hiện nay. (6) Trao đổi kinh nghiệm, tổng kết, đánh giá những cách làm hay, phương pháp làm hiệu quả trong việc tổ chức thực hiện và xử lý những đề tài khó, đề tài quan trọng, phức tạp, nhạy cảm,… từ đó nâng cao chất lượng nội dung xuất bản phẩm, vừa bảo đảm các yêu cầu chính trị, tư tưởng vừa đáp ứng được nhu cầu đọc, học tập, nghiên cứu của đông đảo độc giả.

TS. Võ Văn Bé, Phó Giám đốc - Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trình bày tham luận tại Hội thảo.

Trình bày tham luận tại Hội thảo với chủ đề “Xuất bản sách về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước qua thực tiễn Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật”, TS. Võ Văn Bé, Phó Giám đốc - Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản khẳng định tầm quan trọng của sách về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, nêu rõ thực tiễn xuất bản loại sách trên tại Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.

Theo TS. Võ Văn Bé, chất lượng sách về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật biên tập, xuất bản trong suốt thời gian qua đã đạt được những kết quả to lớn, trực tiếp góp phần vào công tác tư tưởng, lý luận của Đảng và sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa đọc của đất nước. Nhiều tác phẩm kinh điển đã trở thành di sản vô giá, phản ánh một cách sinh động, có giá trị vượt thời gian về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; về quan điểm, đường lối phát triển đất nước trong các thời kỳ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nhất định.

Để nâng cao chất lượng xuất bản sách về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đồng chí Phó Giám đốc - Phó Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đề xuất một số giải pháp trọng tâm như: Nâng cao hiệu quả công tác xây dựng kế hoạch đề tài; nâng cao chất lượng tổ chức bản thảo; tiếp tục đẩy mạnh công tác xuất bản điện tử, phát hành sách trên nền tảng internet, mạng xã hội; nâng cao khả năng cạnh tranh của sách lý luận, chính trị, pháp luật… Trong đó, cần nghiên cứu chính sách giá bán hợp lý nhưng vẫn bảo đảm chất lượng tác phẩm. Rà soát điều chỉnh định mức, đơn giá công việc trong toàn bộ quy trình xuất bản để tối ưu hóa chi phí. Xây dựng các chiến dịch quảng bá, truyền thông hiệu quả hơn nữa, nhất là truyền thông trên nền tảng số.

Đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phát biểu kết luận Hội thảo. 

Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Phan Xuân Thủy, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương khẳng định, các ý kiến phát biểu và tham luận gửi đến Hội thảo là kết quả của sự nghiên cứu công phu, nghiêm túc và tâm huyết, trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, những người làm công tác xuất bản, cung cấp thêm nhiều luận chứng, luận cứ, góc nhìn làm sâu sắc thêm những vấn đề liên quan đến chủ đề của Hội thảo. Nhiều tham luận, nhiều ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm đề xuất các giải pháp rất sâu sắc, thiết thực để nâng cao chất lượng, hiệu quả nội dung xuất bản phẩm, thúc đẩy sự phát triển của công tác xuất bản trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Nhấn mạnh bối cảnh sau hơn 20 năm thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW đã và đang đặt ra những yêu cầu mới đối với việc nâng cao chất lượng hoạt động xuất bản nói chung và đối với chất lượng nội dung xuất bản phẩm nói riêng, đồng chí Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chỉ rõ một số nhiệm vụ và giải pháp cần tập trung triển khai trong thời gian tới:

 Một là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy đảng, sự quản lý của Nhà nước; sự phối hợp với Hội Xuất bản Việt Nam và cơ quan liên quan, cơ quan chủ quản xuất bản nhằm giữ vững vai trò lãnh đạo, định hướng để xuất bản thực hiện tốt sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên thịnh vượng, giàu mạnh và phát triển.

Hai là, các cơ quan lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý cần khẩn trương hoàn thiện thể chế, chính sách, nhất là sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định của Đảng, cơ chế chính sách của Nhà nước nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản trong việc tạo động lực thúc đẩy hoạt động xuất bản nói chung và nội dung xuất bản phẩm nói riêng. Tiếp tục thể chế hóa Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam trong thời gian từ năm 2016 đến nay, đồng thời ban hành chiến lược mới phù hợp hơn với tình hình mới, trong đó, chú trọng tới lĩnh vực văn học, nghệ thuật. Xem xét triển khai một số chủ trương, chính sách lớn thúc đẩy sách có nội dung tốt, hay như hình thành Quỹ hỗ trợ Xuất bản, Quỹ dịch thuật hay phong trào hưởng ứng Toàn dân đọc sách nhân Ngày 21/4 hằng năm để các nhà sách, công ty sách cùng hưởng ứng, tạo ra giá trị chung cho thị trường sách…

Ba là, tăng cường những giải pháp mạnh mẽ để chăm lo đào tạo, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ - những “chiến sĩ trên mặt trận văn hóa” cho hôm nay và mai sau có đủ năng lực và điều kiện cống hiến nhiều nhất cho sự nghiệp phát triển của đất nước.

Bốn là, ưu tiên bố trí nguồn lực, đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, chuyển đổi số cho hoạt động xuất bản. Gắn chặt giữa nâng cao chất lượng nội dung xuất bản phẩm với ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Năm là, cần sớm có quan điểm và nhận thức về việc liên kết giữa nhà xuất bản và các Công ty, Nhà sách bằng cơ chế hợp tác minh bạch, rõ ràng, tạo động lực tăng trưởng ngành xuất bản nói chung và xuất bản phẩm nói riêng.

Sáu là, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về xuất bản và chủ động tham gia khai thác bản quyền và quảng bá xuất bản phẩm Việt ra thế giới; đồng thời thúc đẩy các hoạt động giao lưu, trao đổi học thuật trong xuất bản.

Đồng chí Phan Xuân Thủy đề nghị Ban Tổ chức Hội thảo tiếp thu các ý kiến đóng góp sâu sắc của các đại biểu, các nhà khoa học; khẩn trương chắt lọc kết quả hội thảo để bổ sung, nâng cao chất lượng các sản phẩm của Đề án tổng kết Chỉ thị 42-CT/TW trình Ban Bí thư trong quý III/2025.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo.