Phát huy truyền thống 70 năm xứng đáng danh hiệu "Anh hùng lao động"

Bảy mươi năm qua (5-12-1945 – 5-12-2015) đánh dấu một chặng đường phát triển quan trọng của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật trong tiến trình cách mạng của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, Nhà xuất bản tiếp tục khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác xuất bản sách lý luận chính trị, pháp luật và tư tưởng Hồ Chí Minh, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nhà xuất bản Sự thật - tiền thân của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật - được thành lập ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công, Nhà nước Việt Nam mới ra đời được 3 tháng, ngày 5-12-1945 và ngày này đã trở thành Ngày truyền thống của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật. Nhà xuất bản Sự thật hoạt động dưới sự lãnh đạo và chỉ đạo trực tiếp của Tổng Bí thư Trường Chinh. Sang đầu năm 1946, Trưởng Ban Tuyên truyền Lê Văn Lương trực tiếp phụ trách Nhà xuất bản. Cuốn sách đầu tiên của Nhà xuất bản Sự thật là tác phẩm Tuyên ngôn Đảng Cộng sản của Các Mác và Ph. Ăngghen. Ngay trong năm đầu hoạt động, Nhà xuất bản Sự thật đã xuất bản được 34 đầu sách, với số lượng 5.000 đến 10.000 bản mỗi đầu sách.

Trong suốt chín năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Nhà xuất bản luôn bám sát Trung ương, sơ tán lên chiến khu Việt Bắc, di chuyển qua nhiều địa điểm của tỉnh Tuyên Quang, Thái Nguyên. Làm việc trong điều kiện gian khổ, ác liệt của cuộc kháng chiến, Nhà xuất bản vẫn xuất bản được hàng chục đầu sách. Năm 1950, số lượng đầu sách đạt cao nhất trong 9 năm kháng chiến là 52 đầu sách. Những tác phẩm quan trọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và một số đồng chí lãnh đạo Đảng ta trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp do Nhà xuất bản Sự thật xuất bản như: Báo cáo chính trị; Sửa đổi lối làm việc; Kháng chiến nhất định thắng lợi; Chủ nghĩa Mác và cách mạng Việt Nam,… đã in dấu ấn lớn trong cuộc kháng chiến của dân tộc, có ý nghĩa chỉ đạo cuộc kháng chiến, góp phần củng cố nhận thức chính trị, củng cố niềm tin của chiến sĩ và nhân dân, quyết tâm chiến đấu thắng lợi.

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, dân tộc ta lại bước vào cuộc chiến đấu mới kéo dài suốt 21 năm ròng rã, vượt qua biết bao thử thách, hy sinh to lớn để chống lại tên đế quốc lớn nhất của mọi thời đại. Nhà xuất bản Sự thật lại hai lần sơ tán về nông thôn để tiếp tục thực hiện sứ mệnh quan trọng của mình. Từ trong hầm sâu dưới lòng đất, dưới ánh sáng đèn dầu, những trang bản thảo, những cuốn sách mang lửa cách mạng của thời đại và nhiệt tình yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam vẫn ra đời động viên đồng bào và chiến sĩ cả nước vững tin vào thắng lợi cuối cùng, anh dũng chiến đấu giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Báo Sự thật số đầu tiên ra ngày 5-12-1945, thông báo sự ra đời của Nhà xuất bản Sự thật

Cùng với các cuốn sách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sách của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước viết về đường lối Cách mạng Việt Nam trong thời kỳ mới, về sự nghiệp xây dựng và cải tạo xã hội chủ nghĩa, Nhà xuất bản Sự thật còn cho ra đời một loạt sách về công tác xây dựng Đảng, công tác quân sự, công tác quản lý kinh tế, quản lý hợp tác xã…, sách về cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ và tay sai, trong đó có các văn kiện của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam và Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, các văn kiện của Hội nghị Pari, về chiến thắng “Điện Biên Phủ” trên không cũng được xuất bản rất kịp thời, phong phú và sinh động. Đặc biệt, vào đầu những năm 1970, Nhà xuất bản Sự thật đã hợp tác với Nhà xuất bản Tiến bộ (Liên Xô) bắt đầu xuất bản bộ sách  V.I. Lênin Toàn tập (xuất bản lần thứ 5) nhằm đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, giảng dạy, học tập và vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin ở Việt Nam.

Với đại thắng mùa Xuân năm 1975, kết thúc bằng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã giải phóng hoàn toàn miền Nam thân yêu, thống nhất hai miền Nam Bắc, non sông thu về một mối. Nhà xuất bản tập trung làm các bộ sách tổng kết hai cuộc kháng chiến, phản ánh công cuộc khắc phục hậu quả chiến tranh, xây dựng đất nước. Năm 1986, Đại hội VI của Đảng đã phát động công cuộc đổi mới toàn diện đất nước trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có những diễn biến rất phức tạp. Sách của Nhà xuất bản thời kỳ này tập trung làm sáng tỏ nội dung các quan điểm và đường lối đổi mới, đặc biệt là đổi mới kinh tế do Đại hội VI vạch ra. Các cuốn sách Đổi mới là đòi hỏi bức thiết của đất nước và thời đại của đồng chí Trường Chinh, Đổi mới để tiến lên, Đổi mới tư duy và phong cách của đồng chí Nguyễn Văn Linh, Cuộc sống khẳng định và phát triển đường lối đổi mới của đồng chí Đỗ Mười, v.v., đã trở thành cẩm nang cho cán bộ, đảng viên và nhân dân dân ta nắm vững được đường lối, các quan điểm đổi mới của Đảng và vận dụng vào thực tiễn ở ngành mình, địa phương mình.

Vào đầu những năm 1990 khi công cuộc đổi mới diễn ra rất sôi động và phong phú trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, ngành xuất bản cũng đứng trước những vấn đề mới. Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước trên lĩnh vực xuất bản sách lý luận, chính trị, pháp luật, vào ngày 20-11-1992, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Quyết định số 53-QĐ/TW hợp nhất Nhà xuất bản Sự thật trực thuộc Ban Bí thư, Nhà xuất bản Thông tin Lý luận thuộc Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Tư tưởng - Văn hóa thuộc Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương (nay là Ban Tuyên giáo Trung ương), Nhà xuất bản Pháp lý (thuộc Bộ Tư pháp) thành Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, trực thuộc Trung ương Đảng. Với Quyết định số 53-QĐ/TW, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật đã trở thành Nhà xuất bản của Đảng và Nhà nước, có nhiệm vụ biên tập, xuất bản các sách lý luận chính trị và pháp luật, làm cho thế giới quan Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội; phổ biến chủ trương, đường lốicủa Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nâng cao kiến thức của nhân dân về chính trị, lý luận và pháp luật, phục vụ sự nghiệp đổi mới và hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với tinh thần quyết tâm khắc phục khó khăn, ý chí cách mạng và lao động cần cù, sáng tạo, trách nhiệm, tập thể cán bộ, công nhân viên Nhà xuất bản đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, biên tập, xuất bản nhiều cuốn sách, bộ sách lớn có giá trị về lý luận, tổng kết thực tiễn, về tình hình quan hệ quốc tế… góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Vào đầu năm 2003, Ban Bí thư đã ra Chỉ thị số 20-CT/TW về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xuất bản, phát hành sách lý luận chính trị trong tình hình mới. Có thể nói, Chỉ thị số 20-CT/TW của Ban Bí thư là bước đột phá quan trọng trong việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xuất bản, phát hành sách lý luận chính trị trong tình hình mới. Ngày 3-4-2003, Bộ Chính trị ra Quyết định số 68-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật. Quyết định xác rõ chức năng, nhiệm vụ của Nhà xuất bản:

Về chức năng: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật là đơn vị sự nghiệp trung ương của Đảng, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường xuyên của Ban Bí thư, có chức năng là cơ quan xuất bản chính trị của Đảng và Nhà nước, hoạt động theo Luật xuất bản.

Về nhiệm vụ: Tổ chức biên tập, xuất bản các sách chính trị, lý luận và pháp luật; tổ chức nghiên cứu khoa học xuất bản nhằm phục vụ trực tiếp cho công tác biên tập, xuất bản và đề xuất với Bộ Chính trị, Ban Bí thư các vấn đề về lĩnh vực xuất bản sách lý luận chính trị; tham gia nghiên cứu các chương trình quốc gia, đề tài khoa học xã hội cấp nhà nước, cấp ban, bộ.

Nhìn lại chặng đường 70 năm đã qua, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật rất đỗi tự hào đã có những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức của Nhà xuất bản đã đổ nhiều mồ hôi, công sức để lưu lại cho các thế hệ hiện nay và mai sau hàng vạn cuốn sách, trong đó có nhiều bộ sách quý, quy mô đồ sộ, được tổ chức biên tập công phu, in ấn và trình bày đẹp như: C. Mác - Ph. Ăngghen Toàn tập; V.I. Lê nin Toàn tập; Hồ Chí Minh Toàn tập; Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử; Văn kiện Đảng Toàn tập; bộ Văn kiện Quốc hội; bộ sách viết về các nhà lãnh đạo tiền bối của Cách mạng Việt Nam; bộ sách tổng kết cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ; Lịch sử quân sự Việt Nam, Lịch sử tư tưởng quân sự Việt Nam; những bộ sách hồi ký về các đồng chí lãnh đạo cấp cao,địa chí các tỉnh thành, lịch sử đảng bộ các địa phương;Tủ sách trang bị cho cơ sở xã, phường, thị trấn; Tủ sách pháp luật; Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam (1930-2007),… Nhiều bộ sách đã đạt giải cao khi tham gia dự thi các giải sách hay, sách đẹp như: Hồ Chí Minh toàn tập đạt giải Vàng sách hay, sách đẹp; Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam (1930-2007) đạt giải Đặc biệt sách hay, giải Vàng sách đẹp; Hồ Chí Minh ngôi sao sáng mãi trên bầu trời Việt Nam và Nguồn lực trí tuệ Việt Nam - Lịch sử hiện trạng và triển vọng đạt giải Bạc sách hay, .v.v.. Nhà xuất bản cũng là một trong những đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng những thành tựu công nghệ thông tin mới nhất. Một số bộ sách quý như Văn kiện Đảng toàn tập; Hồ Chí Minh Toàn tập; Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, v.v., đã thực hiện số hóa, đưa vào CD-ROM.

Chặng đường 70 năm xây dựng và trưởng thành, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật đã có những bước phát triển vượt bậc trên nhiều mặt. Từ một cơ quan ngày đầu mới thành lập chỉ có một số cán bộ phải làm kiêm nhiệm cả công tác biên tập, in, phát hành, cơ sở vật chất nghèo nàn; ngày nay bộ máy tổ chức của Nhà xuất bản gồm 17 đầu mối là các ban biên tập, vụ chức năng và đơn vị tương đương. Nhà xuất bản hiện có gần 100 thạc sĩ, tiến sĩ, chuyên viên cao cấp và biên tập viên cao cấp. Ngoài trụ sở chính ở Hà Nội, Nhà xuất bản còn có các chi nhánh ở Đà Nẵng, Tp. Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Trung tâm phát hành sách ở Huế, Quảng Ngãi, Nha Trang.

Ghi nhận những thành tích đóng góp của Nhà xuất bản trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc qua các thời kỳ, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân chương Lao động (do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký tặng), hai lần Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Sao Vàng cùng nhiều phần thưởng cao quý khác cho các tập thể, cá nhân. Đặc biệt vinh dự cho tập thể cán bộ, công nhân viên Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống, Đảng và Nhà nước đã quyết định phong tặng danh danh hiệu “Anh hùng Lao động” cho Nhà xuất bản. Đây là sự ghi nhận, nguồn động viên to lớn đối với tập thể cán bộ, công nhân viên Nhà xuất bản, đồng thời là sự biểu dương, cổ vũ lớn lao đối với toàn ngành xuất bản.

Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, có được phần thưởng cao quý hôm nay trước hết là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự giúp đỡ, hỗ trợ tận tình của các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương, các nhà khoa học, các cộng tác viên cùng sự nỗ lực cố gắng không ngừng của tập thể cán bộ, biên tập viên, công nhân viên Nhà xuất bản.

Nhân dịp Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Nhà xuất bản và đón nhận danh hiệu “Anh hùng Lao động”, chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát Nhà xuất bản. Xin chân thành cảm ơn các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương, các nhà khoa học, cộng tác viên đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ, phối hợp với Nhà xuất bản. Xin cảm ơn các thế hệ cán bộ, công nhân viên Nhà xuất bản trong suốt 70 năm qua đã không ngừng phấn đấu vươn lên, khắc phục mọi khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao. Chúng tôi rất mong trong thời gian tới tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo, giúp đỡ, hỗ trợ của các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương, các địa phương, các nhà khoa học, các cộng tác viên của Nhà xuất bản.

Trong những năm trước mắt, mặc dù tình hình ngành xuất bản và Nhà xuất bản vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, phát huy truyền thống 70 năm, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật quyết tâm không ngừng phấn đấu vươn lên, tranh thủ những cơ hội, thuận lợi, khắc phục những mặt hạn chế, yếu kém, tiếp tục đưa Nhà xuất bản không ngừng đổi mới, phát triển theo chiều sâu và bền vững, phát huy vai trò là cơ quan xuất bản sách lý luận chính trị, pháp luật nòng cốt của Đảng và Nhà nước, góp phần giữ vững và mở rộng trận địa tư tưởng của Đảng. Phấn đấu xây dựng Nhà xuất bản trở thành trung tâm xuất bản chính trị hiện đại hàng đầu ở Việt Nam với đội ngũ cán bộ biên tập chuyên nghiệp, hệ thống phát hành hiệu quả, luôn luôn xứng đáng với danh hiệu cao quý “Anh hùng Lao động” đã được Đảng và Nhà nước trao tặng.

TS. HOÀNG PHONG HÀ

    Q. Giám đốc - Tổng Biên tập

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật