Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) là thắng lợi đầu tiên của chiến tranh nhân dân Việt Nam trong thời đại mới. Thắng lợi đó mở đường cho miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, đặt cơ sở vững chắc cho cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975) và cho cả thắng lợi của cách mạng Việt Nam về lâu dài, nhằm thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Nhằm tái hiện đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn nữa lịch sử cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào sức mình là chính của dân tộc, bắt đầu từ những năm 80 của thế kỷ trước, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam (nay là Viện Lịch sử quân sự) đã tiến hành tổ chức biên soạn và xuất bản bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, gồm 6 tập. Trên cơ sở công trình nghiên cứu đầu tiên này, cùng với độ lùi thời gian khi có những tư liệu, tài liệu và kết quả nghiên cứu mới được công bố, đồng thời tiếp thu những ý kiến đóng góp của đông đảo bạn đọc, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam tổ chức nghiên cứu, biên soạn mới bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, gồm 7 tập, đã được xuất bản trong những năm từ 2001 đến 2017.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), được sự đồng ý của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu, Viện Lịch sử quân sự phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954.
Bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, gồm 7 tập:
Tập I: Chuẩn bị toàn quốc kháng chiến.
Tập II: Toàn quốc kháng chiến.
Tập III: Triển khai kháng chiến toàn diện.
Tập IV: Bước ngoặt của cuộc kháng chiến.
Tập V: Phát triển thế tiến công chiến lược.
Tập VI: Cuộc tiến công chiến lược Đông Xuân 1953 - 1954, kháng chiến kết thúc thắng lợi.
Tập VII: Tính chất, đặc điểm, tầm vóc và bài học lịch sử.
Bộ sách là kết quả của sự chung sức, kết tinh trí tuệ của nhiều thế hệ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ nghiên cứu - những người tâm huyết với sự nghiệp nghiên cứu lịch sử quân sự. Đây là công trình đồ sộ, công phu, có giá trị khoa học và thực tiễn, tái hiện tương đối toàn diện, đầy đủ và có hệ thống về diễn biến cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) của quân và dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng; phân tích, đánh giá, luận giải những vấn đề cơ bản về tính chất, đặc điểm, tầm vóc và ý nghĩa thắng lợi, rút ra những vấn đề có tính quy luật, tính lý luận, những bài học lịch sử có thể nghiên cứu vận dụng và phát huy vào thực tiễn sự nghiệp xây dựng vào bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay. Bộ sách góp phần cung cấp tài liệu nghiên cứu, học tập, tuyên truyền, giáo dục truyền thống quý báu về quốc phòng, quân sự và lịch sử vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.
