Cuốn sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, Tập I: Chuẩn bị toàn quốc kháng chiến nằm trong bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, gồm 7 tập, do các chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Viện Lịch sử quân sự biên soạn. Đây là công trình đồ sộ, công phu, có giá trị khoa học và thực tiễn, tái hiện tương đối toàn diện, đầy đủ và có hệ thống về diễn biến cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) của quân và dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng; phân tích, đánh giá, luận giải những vấn đề cơ bản về tính chất, đặc điểm, tầm vóc và ý nghĩa thắng lợi, rút ra những vấn đề có tính quy luật, tính lý luận, những bài học lịch sử có thể nghiên cứu vận dụng và phát huy vào thực tiễn sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.
Tập I của bộ sách gồm 3 chương, phản ánh quãng thời gian 16 tháng từ sau Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công (ngày 19/8/1945) đến trước ngày kháng chiến toàn quốc bùng nổ (ngày 19/12/1946). Đây là quãng thời gian không dài nhưng rất đặc biệt trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Đất nước giành độc lập, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, có nhiều thuận lợi mới nhưng cũng phải đối diện với muôn vàn khó khăn, thử thách, tình thế cách mạng “như ngàn cân treo sợi tóc”. Giữa muôn vàn khó khăn khi phải đối diện cùng lúc với thù trong, giặc ngoài, với giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm, Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa lãnh đạo quân và dân ta ở miền Nam kiên quyết cầm vũ khí chiến đấu chống thực dân Pháp trở lại xâm lược, làm thất bại âm mưu nhanh chóng đánh chiếm Nam Bộ, Nam Trung Bộ của chúng; vừa thực hiện những sách lược vô cùng khôn khéo, mềm dẻo có nguyên tắc đối với quân đội Trung Hoa Dân quốc và tay sai, ổn định tình hình, xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng, xây dựng thực lực kháng chiến, vừa kháng chiến vừa kiến quốc, tạo tiền đề cơ bản sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược
