Cuốn sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, Tập III: Triển khai kháng chiến toàn diện nằm trong bộ sách Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945 - 1954, gồm 7 tập, do các chuyên gia hàng đầu nghiên cứu về lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Viện Lịch sử quân sự biên soạn. Đây là công trình đồ sộ, công phu, có giá trị khoa học và thực tiễn, tái hiện tương đối toàn diện, đầy đủ và có hệ thống về diễn biến cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) của quân và dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng; phân tích, đánh giá, luận giải những vấn đề cơ bản về tính chất, đặc điểm, tầm vóc và ý nghĩa thắng lợi, rút ra những vấn đề có tính quy luật, tính lý luận, những bài học lịch sử có thể nghiên cứu vận dụng và phát huy vào thực tiễn sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.
Tập III của bộ sách viết về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta trong hai năm 1948 - 1949. Sau thất bại ở Việt Bắc Thu - Đông năm 1947, thực dân Pháp buộc phải thay đổi chủ trương chiến lược từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang đánh lâu dài, thực hiện chiến tranh tổng lực trên tất cả các phương diện: quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa..., tiến hành bình định miền Nam, mở rộng phạm vi chiếm đóng ở miền Trung, miền Bắc, xúc tiến việc thành lập hệ thống bộ máy chính quyền bù nhìn các cấp, ráo riết thực hiện âm mưu “dùng người Việt đánh người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh”. Về phía ta, sau một năm phát động kháng chiến toàn quốc, sự nghiệp “kháng chiến, kiến quốc” dưới sự lãnh đạo của Đảng đã giành được nhiều thắng lợi rất căn bản trên tất cả các phương diện. Tuy nhiên, cuộc kháng chiến của ta cũng đang gặp nhiều khó khăn, phải chiến đấu trong vòng vây của chủ nghĩa đế quốc, thiếu sự giúp đỡ trực tiếp của các nước anh em, bạn bè quốc tế... Trong bối cảnh đó, Đảng ta đã kịp thời đề ra các quyết sách mới, đẩy mạnh chiến tranh du kích; xây dựng, củng cố hậu phương kháng chiến về mọi mặt, phát động phong trào thi đua yêu nước; tăng cường củng cố, xây dựng Đảng, chính quyền kháng chiến, mặt trận dân tộc thống nhất, lực lượng vũ trang ba thứ quân; tăng cường hoạt động đối ngoại; tiến lên vận động chiến, từng bước làm chuyển hóa tình thế, so sánh lực lượng giữa ta và địch, ta càng đánh càng mạnh, địch càng đánh càng thua. Những thành tựu và cả những bài học kinh nghiệm trên mọi mặt trận trong hai năm 1948 - 1949 của quân và dân ta đã tạo tiền đề, điều kiện quan trọng cho sự phát triển của sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc trong những năm tiếp theo.
