Ngoại giao Việt Nam hiện đại ra đời từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á được thành lập năm 1945. Đó là nền ngoại giao của thời đại Hồ Chí Minh, với tính dân tộc và cách mạng, kế thừa truyền thống ngoại giao của ông cha ta, đồng thời mang dấu ấn và đặc trưng của thời đại mới. Trải qua những chặng đường lịch sử, ngoại giao Việt Nam từng bước được xây dựng, phát triển và trưởng thành vững chắc, trở thành một binh chủng hợp thành của cách mạng Việt Nam, một vũ khí sắc bén, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.
Cuốn sách Ngoại giao Việt Nam 1945 - 2000 là một công trình nghiên cứu khoa học công phu của tập thể tác giả là các nhà ngoại giao, các chuyên gia hàng đầu về quan hệ quốc tế ở nước ta. Với nguồn tài liệu phong phú và đáng tin cậy, các luận chứng chặt chẽ và súc tích, cuốn sách đã phác họa những nét chính của hoạt động ngoại giao Việt Nam trong 55 năm từ 1945 đến 2000, đồng thời tập trung đề cập các đặc điểm, tính chất của nền ngoại giao Việt Nam hiện đại, những thành tựu chủ yếu trong hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước và ngoại giao nhân dân, rút ra những bài học kinh nghiệm trong hoạt động ngoại giao, những thành công và cả một số mặt tồn tại, vừa mang tính lý luận vừa có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.
