Để giúp cho các cấp, các ngành, các địa phương có điều kiện thuận lợi trong việc tìm hiểu, nắm vững, quán triệt và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản lần thứ hai có bổ sung, điều chỉnh cuốn sách: Xây dựng, chỉnh đốn Đảng - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn của GS. TS. Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam.
Nội dung cuốn sách đề cập nhiều vấn đề phong phú về lý luận và thực tiễn như: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng; Hiểu thế nào về bản chất của Đảng ta; Vai trò lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới đất nước; Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cầm quyền; Xây dựng Đảng cầm quyền: từ thực tiễn đổi mới ở Việt Nam; Một số bài học về xây dựng Đảng trong những năm đổi mới; Những nhiệm vụ chủ yếu của công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay; Vì sao Đảng Cộng sản Liên Xô tan rã?... Từ đó, đúc kết những bài học, kết luận quan trọng về công tác xây dựng Đảng, nhằm xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, lãnh đạo đất nước và nhân dân, thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới hiện nay.
Trong cuốn sách, tác giả nhấn mạnh tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng: phải hết sức coi trọng và thường xuyên chăm lo công tác xây dựng Đảng; phải xây dựng Đảng ta thật trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo và người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Theo tác giả, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng tuy giản dị nhưng hết sức sâu sắc, bình dị mà vĩ đại, có tác dụng soi sáng lâu dài cho chúng ta trong việc chăm lo xây dựng, củng cố và đổi mới Đảng ta. Lý giải về điều này, tác giả cho rằng: Sở dĩ trong mấy chục năm qua, Đảng ta xây dựng và củng cố được đội ngũ của mình, từng bước nâng mình lên theo nhịp bước và yêu cầu của cách mạng, hoàn thành những trọng trách mà lịch sử giao phó, được nhân dân tin cậy và ủng hộ, là do Đảng ta luôn luôn quán triệt và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng. Cho đến nay, qua thực tiễn chúng ta càng thấm thía rằng: chỉ có nắm vững, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, mới có thể xây dựng Đảng thật sự trong sạch và vững mạnh - nhân tố hàng đầu quyết định mọi thành công của cách mạng nước ta.
Như chúng ta đã biết, bất cứ một quốc gia nào cũng có đảng chính trị cầm quyền. Đảng này ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ đời sống xã hội, tới sự phát triển của cả một dân tộc. Đối với Việt Nam, chúng ta chỉ có một đảng duy nhất cầm quyền đó là Đảng Cộng sản Việt Nam. Thực tế hơn 80 năm qua đã chứng minh, sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta. Trước những yêu cầu của tình hình và nhiệm vụ mới, công tác xây dựng Đảng đang nổi lên như một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách, có ý nghĩa quyết định đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng nước ta và có ý nghĩa sống còn đối với Đảng. Đảng ta đã nhiều lần nhấn mạnh: lúc này xây dựng kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt. Các cấp ủy đảng từ trung ương đến cơ sở đang dành nhiều công sức cho công tác quan trọng này: một mặt, triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về xây dựng, đổi mới, chỉnh đốn Đảng; mặt khác, tiến hành tổng kết các mặt chủ yếu của công tác xây dựng Đảng để tiếp tục bổ sung, phát triển các quan điểm lý luận về xây dựng Đảng.
Trong thời kỳ đổi mới, Đảng ta đã nhiều lần khẳng định, phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, và cùng với đó Đảng đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp nhằm thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng Đảng. Tuy nhiên, công tác xây dựng Đảng vẫn còn không ít hạn chế, yếu kém, đặc biệt là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên; tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
Theo tác giả, để tiến hành đổi mới và chỉnh đốn đạt kết quả tốt, nâng cao được năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, cần luôn luôn dựa chắc vào tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc và thực hiện đầy đủ những quan điểm và tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, thể hiện trong Cương lĩnh và Điều lệ Đảng…
Trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XI một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay, Đảng ta đã chọn ba vấn đề để tập trung chỉ đạo là: Ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là ở cấp trung ương, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và mối quan hệ với tập thể cấp ủy, cơ quan, đơn vị. Cùng với đó, Nghị quyết cũng đưa ra bốn nhóm giải pháp nhằm tạo được sự chuyển biến rõ rệt, khắc phục được những hạn chế, yếu kém trong công tác xây dựng Đảng.
Nội dung cuốn sách gồm bốn phần, thực sự là tài liệu tham khảo hữu ích giúp cho các cấp, các ngành, các địa phương có điều kiện thuận lợi trong việc tìm hiểu, nắm vững, quán triệt và triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI:
Phần thứ nhất: Một số vấn đề chung về Đảng và công tác xây dựng Đảng.
Phần thứ hai: Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng.
Phần thứ ba: Xây dựng Đảng về tổ chức, cán bộ.
Phần thứ tư: Rèn luyện đạo đức, lối sống.
