Cuốn sách Biến thách thức thành cơ hội, quyết tâm tạo đột phá đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững tuyển chọn các bài phát biểu, bài viết, bài trả lời phỏng vấn, thư, điện... của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ tháng 4/2021 đến tháng 12/2022. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động đến toàn thế giới, trong nước cũng ảnh hưởng rất nặng nề, song sự định hướng mang tầm chiến lược của Trung ương Đảng, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư là động lực quan trọng để toàn Đảng, toàn dân ta vượt qua khó khăn, thử thách, nhanh chóng cụ thể hóa, triển khai Nghị quyết và những mục tiêu của Đại hội XIII với quyết tâm cao nhằm tạo ra bước đột phá, biến thách thức thành cơ hội, tận dụng mọi thời cơ, tranh thủ mọi điều kiện, hoàn thành các kế hoạch đề ra với kết quả cao nhất.
Điểm mới trong phương pháp làm việc của nhiệm kỳ XIII là ngay sau Đại hội, các hội nghị toàn quốc của Quốc hội, Chính phủ và của các khối: Nội chính, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Quốc phòng, An ninh, Văn hóa, Đối ngoại,... được tổ chức đồng bộ, bài bản ngay từ đầu nhiệm kỳ đã định hướng rõ ràng, đúng đắn cho việc triển khai thực hiện Nghị quyết trong cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc ngay từ đầu của các ngành, các cấp, các địa phương, sự đoàn kết, nỗ lực của toàn dân với các mục tiêu phát triển đất nước trong 5 năm 2021 - 2026 cũng như những năm tiếp theo. Đồng chí Tổng Bí thư khẳng định, phương pháp làm việc này “thể hiện sự phối hợp rất nhịp nhàng, ăn khớp của cả hệ thống chính trị ở nước ta; sự đoàn kết nhất trí cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta; một phương thức, cách làm rất bài bản, hợp lý, khoa học”. Đặc biệt, một điểm mới rất quan trọng của nhiệm kỳ Đại hội XIII được đồng chí Tổng Bí thư chỉ rõ: “chúng ta đã ban hành và chỉ đạo tổ chức rất thành công các Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết mới của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở toàn bộ 6 vùng kinh tế - xã hội của cả nước, góp phần tích cực thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới của Đại hội lần thứ XIII của Đảng về phát triển vùng - một vấn đề có ý nghĩa chiến lược, rất quan trọng, cả về lý luận và thực tiễn, trong việc phát triển nhanh, bền vững các vùng nói riêng và cả nước nói chung”. Hội nghị Văn hóa toàn quốc được tổ chức năm 2021 đã tạo ra một nguồn sinh lực mới, khí thế mới cho sự nghiệp xây dựng, chấn hưng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Qua đó, các cấp, các ngành và toàn hệ thống chính trị ngày càng nhận thức đúng đắn hơn và hành động tích cực, có hiệu quả hơn đối với vấn đề phát triển văn hóa, xã hội theo đúng tinh thần mà đồng chí Tổng Bí thư đã nhiều lần nhấn mạnh: “Phát triển toàn diện, đồng bộ kinh tế và xã hội; kết hợp chặt chẽ, hài hoà giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, xã hội; thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng chính sách, từng bước đi”.
Trong năm 2022, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, tiếp tục có nhiều đổi mới, đạt những kết quả quan trọng. Đã ban hành quy định mới về chức năng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bổ sung, mở rộng chức năng, nhiệm vụ chỉ đạo phòng, chống tham nhũng và phòng, chống tiêu cực, với trọng tâm là “phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên, coi đây là gốc của mọi vấn đề. Đồng thời, đã thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ở nhằm khắc phục tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”. Từng bước hoàn thiện thể chế, chính sách “bốn không” trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực để: “không dám”, “không thể”, “không muốn”, “không cần” tham nhũng, tiêu cực.
Cuốn sách của Tổng Bí thư thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, mang tầm chiến lược của người đứng đầu Đảng ta đối với những vấn đề quan trọng của đất nước, là tài liệu quý để các cấp, các ngành, các địa phương, các tổ chức đảng nghiên cứu, quán triệt nhằm hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.