-1.jpg)
Cuốn sách là ký sự chiến tranh của nhà báo Phạm Thanh, phóng viên chiến tranh của Báo Nhân Dân từ những ngày đầu cho đến khi kết thúc cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc Việt Nam, người đã từng lăn lộn trong bom đạn, trên tuyến lửa Khu 4 ác liệt, đường Trường Sơn, và 12 ngày đêm Hà Nội đánh thắng B.52.
Cuốn sách Đổi tên giặc lái Mỹ thành nhân viên quân sự Hoa Kỳ góp phần lưu lại một số sự kiện lịch sử của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại của quân và dân ta, trong đó có sự kiện 12 ngày đêm khói lửa Hà Nội đánh trả cuộc không kích của đế quốc Mỹ và trao trả các phi công Mỹ bị bắn rơi và bắt sống đầu năm 1973.
Nhìn nhận lại sự kiện này, nhà báo Phạm Thanh cho rằng việc đổi tên giặc lái thành nhân viên quân sự Hoa Kỳ có một ý nghĩa sâu sắc, mang tính chiến lược lâu dài, có thể coi đó như là thời điểm bắt đầu của sự hòa giải sau chiến tranh giữa Việt Nam và Mỹ. Cuốn sách chọn lọc và hiệu chỉnh lại một số bài trong hàng trăm ký sự, phóng sự chiến tranh mà ông đã viết và đăng trên báo Nhân Dân và một số báo khác. Mỗi bài viết trong cuốn sách là một câu chuyện cụ thể, sinh động về những hy sinh mất mát, những chiến công có một không hai của quân và dân ta, những dấu ấn lịch sử không thể nào quên.
Trong gần bảy năm với chiếc xe đạp, ông đã đi hàng chục nghìn kilômét đến hầu hết các trọng điểm bị máy bay Mỹ bắn trên dải đất Khu 4, như anh em lái xe nói với nhau thời đó: “làm trai cho đáng nên trai/Vĩnh Linh đã trải, Hoàng Mai đã từng”. Nhà báo Phạm Thanh đã bám sát, phản ánh chân thực, kịp thời, liên tục và xuyên suốt cuộc chiến tranh phá hoại ở miền Bắc của đế quốc Mỹ, từ bài báo đầu tiên viết vào cuối năm 1964 với tựa đề “Vì sao mà phải nắm chắc tay súng” nói về tinh thần sẵn sàng chiến đấu của dân và quân xã Nghi Thiết, Nghệ An, cho đến bài cuối cùng viết về việc trao trả giặc lái Mỹ bị bắt sống được đổi tên thành nhân viên quân sự Hoa Kỳ vào đầu năm 1973.
