Với tư cách là một hiện tượng xã hội, tôn giáo luôn có ảnh hưởng nhất định đến đời sống văn hóa, đạo đức, tinh thần, tâm linh và cả tư tưởng chính trị của nhiều cộng đồng dân cư trên toàn thế giới. Trong sự tác động đó, Việt Nam cũng không phải là trường hợp ngoại lệ, đặc biệt là những năm gần đây, cùng với quá trình đổi mới, sinh hoạt tôn giáo có xu hướng phát triển mạnh hơn trước với nhiều sắc thái mới. Sự phát triển mạnh mẽ của tôn giáo, bên cạnh những giá trị tích cực cũng làm nảy sinh những vấn đề phức tạp về văn hóa - xã hội, an ninh quốc gia... ảnh hưởng tới mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là tới khối đại đoàn kết chung của dân tộc, đòi hỏi chúng ta phải có đường lối, chủ trương, chính sách, giải pháp phù hợp.
Trên cả bình diện lý luận và thực tiễn, Hồ Chí Minh đã có cách giải quyết vấn đề dân tộc - tôn giáo rất độc đáo, đặc sắc, sáng tạo, nhằm phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc. Khác với C. Mác, Ph. Ăngghen, VI. Lênin, Hồ Chí Minh không đấu tranh trực diện với thần học Cơ đốc giáo, với giáo lý của đạo Phật..., mà nhìn nhận tôn giáo trên bình diện văn hóa, đạo đức, với quan niệm: tôn giáo là vấn đề con người và vì con người. Vì thế, Hồ Chí Minh đã chú trọng khai thác các giá trị tích cực của tôn giáo, đặc biệt là những giá trị về mặt đạo đức và văn hóa để tập hợp lực lượng, đoàn kết đồng bào tôn giáo vào trong khối đại đoàn kết chung của dân tộc. Hồ Chí Minh luôn đặt và giải quyết vấn đề tôn giáo trong mối quan hệ với vấn đề dân tộc (quốc gia), luôn tìm những mẫu số chung, điểm tương đồng giữa tôn giáo và dân tộc để phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Chính điều đó đã tạo nên tư tưởng khoan dung và giá trị nhân văn sâu sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo. Những quan điểm, cách làm sáng tạo về tôn giáo cũng như công tác tôn giáo mà Hồ Chí Minh để lại tạo nên di sản quý báu mà Đảng và nhân dân ta cần phải biết kế thừa, phát huy qua các giai đoạn cách mạng, nhất là ở những giai đoạn có nhiều thay đổi có tính chất bước ngoặt, nhiều vấn đề xuất hiện về tôn giáo như hiện nay. ng ta làm thi ong
Trong quá trình đổi mới đất nước, Đảng, Nhà nước đã vận dụng sáng tạo quan điểm và cách giải quyết vấn đề tôn giáo của Hồ Chí Minh nhằm phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Bên cạnh những thành quả đạt được, vẫn còn những bất cập nảy sinh trong công tác tôn giáo, làm ảnh hưởng tới sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc.
Xuất phát từ những lý do và ý nghĩa trên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Giải quyết vấn đề dân tộc - tôn giáo ở Việt Nam hiện nay nhằm phát huy ở sức mạnh đại đoàn kết dân tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh do PGS.TS. Nguyễn Xuân Trung chủ biên.
