Cuốn sách tập hợp những bài viết, bài tham luận Hội thảo khoa học Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Nhà khoa học quân sự tài năng, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh do Tỉnh ủy Vĩnh Long và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức nhân kỷ niệm 110 năm Ngày sinh của ông (13/9/1913 – 13/9/2023). Nội dung sách là kỷ yếu Hội thảo khoa học trên, phản ánh nhiều khía cạnh liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp, những cống hiến to lớn của Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như sự phát triển của nền khoa học Việt Nam.
Các bài viết trong cuốn sách tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản sau: một là, từ truyền thống quê hương, gia đình đến sự hình thành nhân cách, tinh thần yêu nước và tư tưởng cách mạng của Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa; hai là, con đường học tập, tích lũy tri thức và bước ngoặt cuộc đời khi được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh và trở thành người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh; ba là, những đóng góp to lớn của Giáo sư, Viện sĩ, Thiếu tướng, Anh hùng Lao động Trần Đại Nghĩa trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược; bốn là, tấm gương người cộng sản suốt đời vì nước, vì dân.
Là một nhà khoa học, chuyên gia về vũ khí, không phụ sự kỳ vọng và tin tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí Trần Đại Nghĩa đã có nhiều đóng góp quan trọng trong công tác chế tạo, cải tiến vũ khí như: chế tạo súng bazooka, súng SKZ, cải tiến thiết bị chống nhiễu và nâng tầm bắn của tên lửa SAM-2… góp phần vào thắng lợi của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Sau ngày đất nước thống nhất, trên cương vị là Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam, đồng chí Trần Đại Nghĩa đã có nhiều đóng góp quan trọng vào sự phát triển của nền khoa học Việt Nam.
Với 84 tuổi đời, trong đó có hơn 50 năm hoạt động cách mạng và cống hiến cho khoa học nước nhà, Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa đã được Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng Lao động, Giải thưởng Hồ Chí Minh… Cuộc đời Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa là một bản hùng ca bất tử, biểu tượng sáng ngời về nhân cách, tài năng và trí tuệ Việt Nam.
