Trong lịch sử Việt Nam, việc thành lập, sắp xếp các đơn vị hành chính đã trải qua nhiều thay đổi lớn theo từng triều đại, từng thời kỳ, từ châu, quận, đạo, phủ, đến xã, huyện, tỉnh. Những điều chỉnh này phản ánh sự biến động của đất nước trong từng giai đoạn lịch sử, từ phong kiến đến hiện đại.
Bộ sách Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam do nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân biên soạn, là một công trình khoa học đồ sộ, khảo cứu sự hình thành và biến đổi của các địa danh, địa giới hành chính trên lãnh thổ Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, từ thời kỳ Hùng Vương dựng nước đến nay. Bộ sách có dung lượng 1.920 trang, gồm hai tập:
- Tập 1: Từ thời Hùng Vương đến tháng 4/1975;
- Tập 2: Từ tháng 5/1975 đến tháng 12/2024.
Bằng việc tổng hợp từ hàng nghìn nguồn tư liệu phong phú, đáng tin cậy từ sách báo, văn bản pháp lý chính thống, sự khách quan và khoa học trong phương pháp tiến hành, bộ sách khảo cứu những thay đổi trong địa danh, địa giới hành chính qua các thời kỳ: từ thời kỳ Bắc thuộc, phong kiến, Pháp thuộc, Cách mạng Tháng Tám lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, bảo vệ nền độc lập dân tộc, thời kỳ từ sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất năm 1975 đến nay.
Đánh giá về giá trị của bộ sách, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho rằng, đây là một công trình khoa học được biên soạn và khảo cứu đồ sộ, công phu; là công cụ tra cứu có giá trị, hữu ích, thuận tiện đối với các cơ quan, viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý địa giới hành chính, các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu về địa danh học; đặc biệt, đối với việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử quốc gia, địa phương.
Trong bối cảnh Việt Nam đang tiến hành sắp xếp các đơn vị hành chính, việc tìm hiểu quá trình thay đổi địa danh và địa giới của các đơn vị hành chính từ lịch sử là một nhu cầu thiết thực.
