Hiếm có dân tộc nào như dân tộc Việt Nam, lịch sử dựng nước lại đồng hành với lịch sử giữ nước.Từ buổi đầu dựng nước cho đến ngày nay, các thế hệ người Việt Nam nối tiếp nhau phải thường xuyên cầm vũ khí chống trả các thế lực xâm lược, bảo vệ non sông, nòi giống và bản sắc của mình. Cũng hiếm có dân tộc nào mà sự nghiệp giữ nước lại thường xuyên gặp phải tình thế cam go như dân tộc Việt Nam: kẻ thù xâm lược luôn lớn mạnh hơn mình nhiều lần. Nhưng cuối cùng, chiến thắng luôn thuộc về Việt Nam, đất nước ta, dân tộc ta vẫn tồn tại và phát triển.
Đã có nhiều nhà chính trị, quân sự, sử học, văn hóa,… trên thế giới tìm hiểu nguồn gốc của “hiện tượng Việt Nam” đó và đưa ra các cách lý giải khác nhau. Dân tộc nào thắng giặc ngoại xâm cũng phải bằng thế và lực mạnh, nhưng mỗi dân tộc tùy theo quan niệm, hoàn cảnh khác nhau mà có tư tưởng chỉ đạo và cách thức khác nhau để chiến thắng ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Xuất phát từ đặc điểm của đất nước - con người Việt Nam, dân tộc ta bao giờ cũng xác định nguồn gốc sức mạnh giữ nước trước hết là các giá trị văn hóa giữ nước của dân tộc. Đó là tinh thần yêu nước, ý chí tự lập tự cường; ý thức cộng đồng, cố kết dân tộc; tư tưởng gắn kết dựng nước với giữ nước; nghệ thuật đánh giặc đặc sắc và tính nhân văn cao cả trong giữ nước.
Tìm hiểu văn hóa giữ nước, nhất là những giá trị đặc trưng văn hóa giữ nước của dân tộc để phát triển, phát huy trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hôm nay và mai sau là một công việc có ý nghĩa khoa học và thực tiễn lớn. Tuy nhiên, đây là một vấn đề chưa được nghiên cứu nhiều, còn có các cách tiếp cận và lý giải khác nhau.
Để giúp bạn đọc nghiên cứu, tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản lần thứ hai cuốn sách Văn hóa giữ nước Việt Nam - những giá trị đặc trưng do PGS. TS. Vũ Như Khôi biên soạn. Trong lần xuất bản này tác giả đã chỉnh sửa và bổ sung so với lần xuất bản trước (năm 2011).
Dưới góc độ văn hóa lịch sử, cuốn sách trình bày khái quát và làm rõ những giá trị đặc trưng nhất của văn hóa giữ nước Việt Nam truyền thống, sự cần thiết phải kế thừa, phát triển, phát huy những giá trị văn hóa giữ nước Việt Nam trong chặng đường phát triển mới của đất nước hiện nay.
