Đồng chí Nguyễn Lương Bằng - Người chiến sĩ cộng sản mẫu mực, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng là người luôn thực hành đạo đức Hồ Chí Minh, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, nói đi đôi với làm, gương mẫu... Tinh thần cách mạng, đạo đức cộng sản của đồng chí Nguyễn Lương Bằng là tấm gương cho các thế hệ cách mạng, đặc biệt là thế hệ trẻ học tập và noi theo.

Quá trình hoạt động cách mạng của Anh Cả Nguyễn Lương Bằng

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng (bí danh Sao Đỏ, Hai Nam, Triệu Vân…) thường được các đồng chí cùng thời gọi là Anh Cả, sinh ngày 02/4/1904, trong một gia đình nhà nho nghèo ở thôn Đông, xã Thanh Tùng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Cha mất sớm, nên ngay từ khi còn nhỏ, Nguyễn Lương Bằng đã phải làm đủ mọi nghề để kiếm sống và giúp đỡ gia đình, sớm thấu hiểu nỗi khổ cực của người dân mất nước và nung nấu ý chí và quyết tâm tìm con đường cứu dân, cứu nước.

Năm 1925, đồng chí được giác ngộ và tham gia hoạt động cách mạng. Đồng chí đã được sang Quảng Châu (Trung Quốc), tham dự lớp huấn luyện chính trị do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức, giảng dạy và được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng thanh niên.

Sau khi hoàn thành khóa học, đồng chí trở về nước hoạt động. Chỉ trong một thời gian ngắn, đồng chí đã thiết lập được đường dây liên lạc bằng đường thủy Hải Phòng - Hồng Kông - Quảng Châu, chuyển tải tài liệu, sách báo cách mạng về trong nước và vận động, tuyên truyền cách mạng ở Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình…

Hoạt động ở Hải Phòng, bị mật thám theo dõi, năm 1927 đồng chí đã bí mật vào Sài Gòn hoạt động trong kỳ bộ Hội Việt Nam cách mạng thanh niên ở Nam Kỳ. Cùng với các đồng chí trong kỳ bộ, đồng chí đã gây dựng được nhiều cơ sở của Hội trong công nhân.

Cuối năm 1928, theo sự phân công của tổ chức, đồng chí lại trở về Hải Phòng để thiết lập một đường dây liên lạc quốc tế bằng đường biển Hải Phòng - Pari, thông qua các thủy thủ làm việc trên tàu. Nhờ đường dây liên lạc này mà nhiều sách báo, tài liệu, tin tức từ nước ngoài được chuyển về trong nước thuận lợi và an toàn.

Giữa năm 1929, đồng chí được Tổng bộ Hội Việt Nam cách mạng thanh niên cử sang Hương Cảng (Hồng Kông) hoạt động. Tại đây, tháng 10/1929, đồng chí được kết nạp vào Chi bộ An Nam Cộng sản Đảng. Tháng 12/1929, đồng chí đến Thượng Hải (Trung Quốc) để gây dựng cơ sở cách mạng trong Việt kiều và binh lính người Việt trong tô giới Pháp.

Tháng 5/1931, đồng chí bị địch bắt, thực dân Pháp dùng mọi nhục hình để tra tấn, song chúng không khai thác được gì. Chúng giải đồng chí về Sài Gòn một thời gian, rồi lại đưa ra Hà Nội. Ở trong tù, đồng chí đã vận động anh em đấu tranh đòi cải thiện chế độ hà khắc của nhà tù, tham gia thành lập chi bộ Đảng trong tù. Cái tên Sao Đỏ được xuất hiện từ đây.

Năm 1932, thực dân Pháp đưa đồng chí về Hải Dương xét xử. Mặc dù không có chứng cớ, nhưng tòa án thực dân vẫn kết án đồng chí tù khổ sai chung thân và đưa về giam ở nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội). Không chịu khuất phục trước kẻ thù, đồng chí đã cùng anh em tù tìm cách vượt ngục. Thoát khỏi ngục tù đế quốc, đồng chí trở về Hải Dương tiếp tục hoạt động, gây dựng cơ sở cách mạng.

Cuối năm 1933, trong một chuyến đi công tác lên Bắc Giang, đồng chí bị thực dân Pháp bắt lần thứ hai và bị Tòa án đề hình Bắc Giang kết án khổ sai chung thân, đưa về giam ở nhà tù Hỏa Lò. Đến năm 1935, đồng chí bị đày lên nhà tù Sơn La.

Tháng 8/1943, đồng chí cùng một số cán bộ của Đảng vượt ngục thành công, trở về tiếp tục hoạt động cách mạng. Đồng chí được Thường vụ Trung ương Đảng giao phụ trách công tác tài chính và binh vận của Đảng.

Với những hoạt động tích cực và uy tín lớn, Đại hội Quốc dân Tân Trào (8/1945) đã bầu đồng chí vào Ban Thường trực Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam. Đồng chí đã tham gia lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945 thành công.

Sau Cách mạng Tháng Tám, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng của Đảng và Nhà nước, như: Trưởng ban Kinh tế - Tài chính Trung ương, sau đổi thành Ban Tài chính Trung ương (1947-1951); Tổng Giám đốc Ngân hàng Quốc gia Việt Nam (1951-1952); Đại sứ Việt Nam tại Liên Xô (1952-1956); Tổng Thanh tra Ban Thanh tra Trung ương của Chính phủ (1956-1960); Trưởng Ban Kiểm tra Trung ương Đảng (1960-1969); Phó Chủ tịch nước (1969-1979).

Do tuổi cao sức yếu, ngày 20/7/1979, đồng chí Nguyễn Lương Bằng từ trần, hưởng thọ 75 tuổi.

Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng luôn trung thành với lý tưởng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phấn đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Đồng chí nêu một tấm gương sáng về lòng kiên trung, mẫu mực, luôn nêu cao thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Đồng chí được Đảng, Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng vì những công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.

Nguyễn Lương Bằng - Người cộng sản kiên cường, bất khuất, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Từ một thanh niên yêu nước, Nguyễn Lương Bằng đã sớm được giác ngộ, luôn tiên phong trong các phong trào, hoạt động cách mạng. Từ một thanh niên yêu nước, với ý chí can trường, đồng chí đã trở thành người chiến sĩ cộng sản, một trong những nhà lãnh đạo cách mạng tiên phong, xuất sắc của Đảng và cách mạng Việt Nam. Bằng chính sức lao động, học tập và không ngừng vươn lên, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã vượt lên mọi hoàn cảnh để hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ được giao phó.

Đấu tranh vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, nhiều lần bị địch bắt, đầy ải, dù phải đương đầu với những cuộc tra tấn dã man của quân thù, đồng chí không hề nao núng tinh thần, một lòng một dạ trung thành với Tổ quốc, với nhân dân. Sự tra tấn, bệnh tật, hiểm nguy… không khuất phục được người chiến sĩ “gan vàng, dạ sắt”. Cái tên Sao Đỏ không chỉ là tấm gương sáng đối với những người cách mạng, mà còn là nỗi khiếp sợ của kẻ thù.

Những nhiệm vụ mà đồng chí Nguyễn Lương Bằng được giao luôn đòi hỏi phải có bản lĩnh can trường, trí tuệ, phải vừa học vừa làm, không ngừng đổi mới, sáng tạo mới có thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Chính thực tiễn cách mạng ấy đã tạo nên bản lĩnh kiên cường Nguyễn Lương Bằng và hình thành phương pháp làm việc cũng như lối sống giản dị, nhân văn của đồng chí. Nói thẳng, nói thật, giữ vững nguyên tắc nhưng thấm đượm tinh thần nhân văn trong hoạt động thực tiễn là phẩm chất cách mạng cao quý của đồng chí Nguyễn Lương Bằng mà các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân ta hết sức trân trọng. Hai tên gọi biểu tượng: bí danh “Sao Đỏ” biểu tượng cho ý chí kiên cường của người cộng sản, và bí danh “Anh Cả” biểu tượng của mẫu mực, sự trong sáng của tình đồng chí, tình anh em, mà nhiều người thường gọi, chính là biểu hiện sự tôn vinh, lòng kính trọng những phẩm chất mẫu mực, trong sáng của đồng chí.

Ngay từ khi được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giác ngộ, giáo dục và tham gia Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Người, suốt đời phấn đấu, học tập và thực hành nêu gương đạo đức cách mạng, hết lòng phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc.

Đất nước độc lập chưa được bao lâu, chính quyền cách mạng đã phải đương đầu với nhiều khó khăn, thử thách, cùng một lúc phải đối phó với thù trong, giặc ngoài. Để giữ vững chính quyền cách mạng, tập hợp lực lượng, tăng cường khối đoàn kết toàn dân tộc, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã tự nguyện rút lui khỏi Chính phủ, nhường chỗ cho những nhân sĩ yêu nước ngoài Việt Minh tham gia Chính phủ. Đánh giá về hành động này, Chủ tịch Hồ Chí Minh sau này đã ghi nhận: “Đó là một cử chỉ vô tư, tốt đẹp, không ham chuộng địa vị, đặt lợi ích của dân tộc, của đoàn kết toàn dân lên trên lợi ích cá nhân. Đó là một cử chỉ đáng khen, đáng kính mà chúng ta phải học”.

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng là một người cộng sản mẫu mực về đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Dù giữ nhiều cương vị khác nhau, song suốt đời đồng chí luôn có cái tâm trong sáng, không màng tới danh lợi cho bản thân. Trong cuộc sống, đồng chí luôn có tác phong quần chúng, giản dị, khiêm tốn, thái độ cởi mở, chân thành, thẳng thắn, thương yêu anh em, bạn bè, đồng chí, chăm lo đến đời sống của nhân dân.

Đối với cán bộ, đảng viên, theo đồng chí Nguyễn Lương Bằng, bên cạnh việc tu dưỡng, rèn luyện lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thì cần phải đặc biệt coi trọng vấn đề phẩm chất đạo đức, lối sống. Nhìn vào thực tiễn, đồng chí thấy có một số cán bộ, đảng viên ít nhiều ảnh hưởng lối sống tư sản và các lối sống phi vô sản khác, điều đó đã gây tác hại không chỉ cho Đảng, cho cách mạng, mà còn cho cả bản thân họ nữa. Thí dụ như: Tham ô vặt, công tư nhập nhằng, hủ hóa, kèn cựa, địa vị, tự phụ, suy bì... Đồng chí cho rằng, nguyên nhân sâu xa của những biểu hiện đó là do lập trường giai cấp, quan điểm chính trị chưa vững vàng, chưa đúng đắn; việc giáo dục quản lý cán bộ ở đơn vị còn thiếu chặt chẽ, đặc biệt là còn mang nặng chủ nghĩa cá nhân.

Đồng chí yêu cầu cán bộ, đảng viên cần học tập thái độ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với mọi thứ xa hoa, lãng phí, thực hành lối sống giản dị, tiết kiệm, lành mạnh. Muốn vậy, phải đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, phải có ý chí cách mạng kiên cường, quyết tâm suốt đời phấn đấu cho Đảng, cho cách mạng, một lòng một dạ phục vụ nhân dân, giữ vững đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; thường xuyên học tập để nâng cao trình độ về mọi mặt. Đồng chí luôn nhắc nhở anh chị em phải tiết kiệm, tiết kiệm trong sử dụng phương tiện làm việc, tiết kiệm trong sinh hoạt đời sống hằng ngày.

Đồng chí Nguyễn Lương Bằng là người suốt đời thực hành đạo đức cách mạng và là tấm gương mẫu mực trong học tập đạo đức Hồ Chí Minh. Đồng chí đã trở thành người cộng sự đắc lực và tin cậy của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Được Người dìu dắt, đồng chí Nguyễn Lương Bằng đã không ngừng học tập và rèn luyện được những phẩm chất cao đẹp của người đảng viên cộng sản. Tinh thần cách mạng, đạo đức cộng sản của đồng chí Nguyễn Lương Bằng là tấm gương cho các thế hệ cách mạng, nhất là thế hệ trẻ học tập và noi theo. Đảng ta nhận định: “Tấm gương của đồng chí là giá trị tinh thần mãi mãi tỏa sáng đối với nhiều thế hệ những người cộng sản và thanh niên ta, nhân dân ta. Tinh thần cách mạng, đạo đức cộng sản chủ nghĩa của đồng chí là bất diệt”.

***

Nhân kỷ niệm 120 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng (02/4/1904 - 02/4/2024), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trân trọng giới thiệu đến quý độc giả một số ấn phẩm về đồng chí Nguyễn Lương Bằng như một lời tri ân sâu sắc về những cống hiến lớn lao của đồng chí đối với cách mạng Việt Nam.

Cuốn sách Nguyễn Lương Bằng - Tiểu sử

Với gần 400 trang, cuốn sách tái hiện chân dung cùng những chặng đường hoạt động cách mạng, công lao to lớn của đồng chí Nguyễn Lương Bằng - người chiến sĩ cộng sản trọn đời phấn đấu, cống hiến lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tấm gương sáng của nhà lãnh đạo hết lòng vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân.

Cuốn sách Anh cả Nguyễn Lương Bằng

Cuốn sách gồm hồi ký của đồng chí Nguyễn Lương Bằng; hồi ức của một số đồng chí lão thành cách mạng, các đồng chí đã cùng tham gia hoạt động cách mạng và được làm việc với đồng chí Nguyễn Lương Bằng; một số bài viết của đồng chí Nguyễn Lương Bằng về công tác xây dựng Đảng.

Đối với những người cộng sản, những người Việt Nam yêu nước, cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Anh Cả Nguyễn Lương Bằng mãi mãi là tấm gương tiêu biểu trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước hôm nay vì một xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ và văn minh.