Mặt trận tổ quốc Việt Nam 85 năm đại đoàn kết, xây dựng và trưởng thành

Đại đoàn kết là truyền thống quý báu của dân tộc ta, được hun đúc trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là nguồn sức mạnh, động lực chủ yếu và là nhân tố có ý nghĩa quyết định bảo đảm thắng lợi bền vững của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để tăng cường và phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, vì mục tiêu của sự nghiệp cách mạng, Đảng và Bác Hồ đã sáng lập và lãnh đạo tổ chức Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam.

Cách đây 85 năm, ngay sau khi Đảng ra đời, ngày 18-11-1930, Ban Thường vụ Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị về việc thành lập Hội Phản đế đồng minh - hình thức tổ chức đầu tiên của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam, đánh dấu sự phát triển về chất của phong trào yêu nước, của khối đại đoàn kết toàn dân trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Từ đó đến nay, với mỗi giai đoạn cách mạng, để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam đã có những hình thức tổ chức, tên gọi khác nhau: Hội Phản đế đồng minh (1930); Phản đế liên minh (1935); Mặt trận Thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương (1936); Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1938); Mặt trận Thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương (1939); Việt Nam Độc lập Đồng minh hội - gọi tắt là Việt Minh (1941); Hội Liên hiệp Quốc dân Việt Nam - gọi tắt là Hội Liên Việt (1946).

Tháng 3-1951, Mặt trận Việt Minh và Hội Liên Việt hợp nhất thành Mặt trận Liên Việt, đã hoạt động tích cực và động viên tối đa công sức toàn dân, góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, lập lại hòa bình ở Đông Dương, đưa miền Bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Sau Hiệp định Geneve, đất nước bị chia cắt làm hai miền. Trong bối cảnh lịch sử mới, ở miền Bắc, ngày 10-9-1955, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra đời nhằm đoàn kết mọi lực lượng đấu tranh chống đế quốc Mỹ và lực lượng tay sai; đồng thời, cùng với Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam động viên quân và dân cả nước theo lời kêu gọi thiêng liêng “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” của Bác Hồ, làm tròn sứ mệnh lịch sử vẻ vang của mình “đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào” với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, làm nên Đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, hoàn thành cách mạng dân tộc, dân chủ, đưa cả nước tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, tại Đại hội thống nhất các tổ chức mặt trận của cả nước, diễn ra từ ngày 31 tháng 1 đến 4-2-1977, ba tổ chức Mặt trận là: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (ở miền Bắc), Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Liên minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam (ở miền Nam) đã hợp nhất và lấy tên chung là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Kế thừa và phát huy vai trò lịch sử vẻ vang của các hình thức tổ chức Mặt trận Dân tộc Thống nhất, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, tập hợp ngày càng đông đảo các tầng lớp nhân dân và nhân lên gấp bội tinh thần yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết của nhân dân, góp phần cùng Đảng và dân tộc ta làm nên những trang sử hào hùng, vẻ vang nhất trong thời đại Hồ Chí Minh.

Bước vào thời kỳ cả nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn vận dụng sáng tạo chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, làm tròn nghĩa vụ quốc tế, góp phần vào thành tựu chung của cả nước, nhất là những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của 30 năm đổi mới đất nước.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tăng cường củng cố, mở rộng khối đại đoàn kết toàn dân tộc thông qua việc thực hiện đa dạng hóa các hình thức vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân, phát triển thêm nhiều tổ chức thành viên và cá nhân tiêu biểu trong Mặt trận, tạo nên sự đa dạng, phong phú về tổ chức và hoạt động, sự linh hoạt và sinh động trong cơ cấu thành phần khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Các phong trào thi đua do ủy ban Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên triển khai đã khơi dậy lòng yêu nước, đáp ứng lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, được nhân dân đồng tình và tích cực hưởng ứng. Các cuộc vận động về đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, làm giàu hợp pháp, đền ơn đáp nghĩa, tương thân tương ái, trợ giúp những vùng, những người gặp khó khăn, hoạn nạn, thiên tai; các hoạt động tự quản ở cộng đồng dân cư để giữ gìn trật tự, an ninh và bảo vệ môi trường… có tác dụng thiết thực tạo nên sự gắn kết cộng đồng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Việc “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được triển khai sâu rộng với nhiều nội dung phong phú và cách làm thiết thực. Đặc biệt là cuộc vận động: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, “Ngày vì người nghèo”, “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động đã quy tụ, kế thừa và phát huy được kết quả và kinh nghiệm của các phong trào.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tích cực tham gia đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị; vận động toàn dân phát huy dân chủ, thực hiện quyền làm chủ, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; tăng cường mối liên hệ mật thiết giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, đẩy mạnh các hoạt động giám sát, nhất là ở cơ sở và địa bàn khu dân cư, tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí... Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng không ngừng mở rộng hoạt động đối ngoại nhân dân, góp phần tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới, nhất là các nước có quan hệ truyền thống; tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân tiến bộ trên thế giới đối với sự nghiệp đổi mới của đất nước.

Những thành quả mà Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đạt được trong 85 năm qua là nhờ có sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; sự phối hợp có hiệu quả và tạo mọi điều kiện thuận lợi của Nhà nước đối với Mặt trận; sự đóng góp trí tuệ, tính mệnh, xương máu, của cải, tài sản, công sức của đồng bào, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài; sự đóng góp tích cực của các thành viên và sự hoạt động không mệt mỏi của các thế hệ cán bộ Mặt trận.

Trong thời gian tới, bối cảnh trong nước và quốc tế có nhiều thuận lợi nhưng không ít khó khăn, thách thức, đòi hỏi ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức thành viên cần tiếp tục quán triệt, thấm nhuần quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao hơn nữa vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, ý thức tự lực, tự cường; phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội, đoàn kết mọi người Việt Nam ở trong và ngoài nước, tạo thành sức mạnh to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần thực hiện thắng lợi Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Chiến lược phát triển kinh tế xã hội và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XI, giữ vững độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Thực hiện Hiến pháp năm 2013, chủ trương của Bộ Chính trị về giám sát và phản biện xã hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần tiếp tục tăng cường về tổ chức,
đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động, thực hiện tốt vai trò là tổ chức liên minh chính trị - xã hội, liên hiệp tự nguyện của các cá nhân tiêu biểu trong mọi tầng lớp nhân dân, các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp của các tầng lớp nhân dân. Đẩy mạnh việc thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, các phong trào thi đua yêu nước, nâng cao chất lượng các cuộc vận động; chung sức chung lòng cùng Đảng, Nhà nước ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tốc độ tăng trưởng hợp lý, bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, đẩy mạnh hợp tác và hội nhập quốc tế một cách chủ động và hiệu quả; giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội; vận động các tầng lớp nhân dân phát huy dân chủ, thực hiện quyền làm chủ, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại nhân dân, tăng cường đoàn kết, hợp tác, hữu nghị giữa nhân dân ta với nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới.

Để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát huy vai trò và nâng cao hiệu quả hoạt động, làm tròn được sứ mệnh vẻ vang của mình, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam mong muốn Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo đối với Mặt trận và các đoàn thể nhân dân, thực hiện tốt hơn nữa vai trò vừa là người lãnh đạo, vừa là thành viên của Mặt trận như Cương lĩnh của Đảng đã khẳng định. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là khâu then chốt để phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn mới. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng mong muốn sự phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện của Nhà nước để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam làm tròn sứ mệnh của mình trong giai đoạn mới.

Vũ Đăng Minh

        Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

(Theo Tạp chí Nhịp cầu Tri thức)