Nhìn lại chặng đường 73 năm Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật

Nhân kỷ niệm 73 năm Ngày Truyền thống Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, trang thông tin điện tử nxbctqg.vn xin giới thiệu đến độc giả bài viết trích trong cuốn sách Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật - 70 năm xây dựng và phát triển 1945-2010, giúp độc giả hiểu rõ hơn chặng đường 73 năm với những bước thăng trầm của những người làm công tác xuất bản cho Tổ quốc.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đại biểu dự lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật. (Ảnh: Trí Dũng/TTXVN)

Nhà xuất bản Sự thật, tiền thân của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, ra đời ngày 5-12-1945 do Tổng Bí thư Trường Chinh trực tiếp phụ trách và lãnh đạo. Ngay từ khi mới thành lập, Nhà xuất bản đã thực hiện tốt vai trò là cơ quan xuất bản chính trị của Đảng và Nhà nước, có nhiệm vụ biên tập, xuất bản sách chính trị, lý luận và pháp luật, góp phần làm cho thế giới quan Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội; phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Trong buổi đầu thành lập, điều kiện hoạt đồng còn khó khăn, kinh nghiệm chưa nhiều, bối cảnh chính trị phức tạp, nhưng dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Trung ương Đảng, ngay trong những năm 1945 - 1946, Nhà xuất bản Sự thật đã xuất bản được 34 đầu sách trình bày những lý luận cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, những quan điểm đúng đắn về tình hình cách mạng thế giới. Cùng với các “binh chủng” khác trên mặt trận tư tưởng, sách của Nhà xuất bản Sự thật đã góp phần làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin được truyền bá rộng rãi, làm chuyển biến tư tưởng của quần chúng cách mạng từ chủ nghĩa yêu nước theo quan điểm của giai cấp công nhân.

Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ và gian khổ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược (1945 – 1975), Nhà xuất bản Sự thât phải di chuyển, sơ tán ở nhiều nơi, song trong bất kỳ hoàn cảnh nào, công tác biên tập, xuất bản vẫn được chú trọng tiến hành đều đặn. Những tác phẩm được xuất bản trong các thời kỳ này đã góp phần tích cực vào công tác chính trị, tư tưởng của Đảng, phục vụ cuộc kháng chiến trường kỳ và hai nhiệm vụ cách mạng chiến lược: độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Sau khi miền Nam được hoàn tàn giải phóng, đất nước hòa bình, thống nhất, Nhà xuất bản Sự thật đã đặt chi nhánh ở Thành phố Hồ Chí Minh và sau đó ở đồng bằng sông Cửu Long và các tỉnh miền Trung, để kịp thời đáp ứng nhu cầu về chính sách chính trị của bạn đọc ở các vùng, miền trong cả nước. Ngày 24-10-1979, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Quyết định số 53-QĐ/TW kiện toàn Nhà xuất bản Sự thật, cơ quan trực thuộc Chính phủ (từ năm 1960) thành cơ quan xuất bản của Đảng, trực thuộc Ban Chấp hành Trung ương, tạo vị thế mới cho Nhà xuất bản trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị.

Từ năm 1986, cùng với bước chuyển của đất nước sau Đại hội lần thứ VI của Đảng, Nhà xuất bản Sự thật bước vào giai đoạn phát triển mới, các ấn phẩm của Nhà xuất bản phản ánh sinh động sự mở đầu của công cuộc đổi mới, tập trung giới thiệu và làm sáng tỏ đường lối đổi mới toàn diện của Đảng do Đại hội lần thứ VI đề ra và tiếp tục phát triển toàn diện ở các kỳ đại hội sau; làm sáng tỏ những vấn đề của chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa xã hội và đặc biệt là con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh..., chống lại các tư tưởng và quan điểm phản động, lệch lạc, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm, đường lối của Đảng.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan trao Danh hiệu Anh hùng Lao động cho Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật. Ảnh tapchicongsan.vn

Nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và vai trò quản lý của Nhà nước đối với công tác xuất bản sách lý luận chính trị, pháp luật đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới, ngày 20-11-1992, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Quyết định số 53-QĐ/TW thành lập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trên cơ sở hợp nhất bốn nhà xuất bản: Nhà xuất bản Sự thật trực thuộc Ban Bí thư Trung ương Đảng, Nhà xuất bản Thông tin lý luận trực thuộc Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Tư tưởng - Văn hóa trực thuộc Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, Nhà xuất bản Pháp lý trực thuộc Bộ Tư pháp.

Sự hợp nhất đã tập trung đầu mối và nâng cao hiệu quả công tác xuất bản sách lý luận chính trị, pháp luật, tăng cường năng lực thực hiện nhiệm vụ chính trị của Nhà xuất bản.

Trên cơ sở nhiệm vụ, yêu cầu của tình hình mới, ngày 3-4-2003, Bộ Chính trị đã ra Quyết định số 68-QĐ/TW Về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật. Quyết định nêu rõ: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật là đơn vị sự nghiệp Trung ương của Đảng, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và thường trực  của Ban Bí thư, có chức năng là cơ quan xuất bản chính trị của Đảng và Nhà nước, hoạt động theo Luật xuất bản.

Với vị thế mới, Nhà xuất bản tiếp tục bám sát nhiệm vụ chính trị và các sự kiện chính trị lớn của đất nước, chủ động phối hợp với cán bộ, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể ở Trung ương và các địa phương kịp thời xuất bản sách và các tài liệu phục vụ triển khai Nghị quyết Đại hội VIII, IX, X, XI của Đảng và các Hội nghị Trung ương, tích cực phục vụ Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Sách của Nhà xuất bản luôn bảo đảo đúng định hướng chính trị của Đảng, bảo đảm chất lượng nội dung chính trị, lý luận và khoa học; thể loại sách ngày càng phong phú, đa dạng; hình thức sách có nhiều đổi mới đáp ứng nhu cầu của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Những năm qua, Nhà xuất bản đã tích cực chuyển đổi một phần hoạt động theo Nghị định số 43/2006/NĐ - CP của Chính phủ. Theo đó, hoạt động xuất bản không chỉ đáp ứng yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị mà còn phải mang lại hiệu quả kinh tế, bảo đảm và nâng cao đời sống cho cán bộ, công nhân viên. Trước những yêu cầu phát triển mới, Nhà xuất bản đã tập trung xây dựng và triển khai chiến lược phát triển giai đoạn 2009 - 2015, tầm nhìn hướng tới 2020, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả toàn diện các mặt hoạt động của Nhà xuất bản.

Thực hiện chủ trương của Ban Bí thư Trung ương Đảng, sau khi thực hiện thí điểm thành công, từ năm 2011 đến nay, Nhà xuất bản đã chủ động, tích cực phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, các bộ, ban, ngành có liên quan và các địa phương xây dựng, triển khai Đề án trang bị sách cho cơ sở xã, phường, thị trấn trong cả nước. Nhà xuất bản là một trong những đơn vị đi đầu trong ngành xuất bản tích cực ứng dụng công nghệ hiện đại đa dạng hóa các xuất bản phẩm, cho ra đời một loạt ấn phẩm điện tử như: CD-ROM Hồ Chí Minh Toàn tập, CD-ROM Văn kiện Đảng Toàn tập, CD-ROM Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, DVD Hành trình theo chân Bác,... được đông đảo bạn đọc đón nhận và hoan ngênh. Bên cạnh việc thực hiện tốt các đề tài sách phục vụ nhiệm vụ chính trị, Nhà xuất bản còn tập trung nâng cao chất lượng các đề tài sách tự tổ chức xuất bản và phát hành, sách liên kết xuất bản, sách dịch tham khảo, đáp ứng nhu cầu của đông đảo bạn đọc.

Nhà xuất bản đã tập trung xây dựng, củng cố mạng lưới phát hành; phát triển các nhà sách bán lẻ; tăng cường liên doanh, liên kết với các đối tác có năng lực để mở rộng mạng lưới phát hành; đổi mới cơ chế chiết khấu, chế độ nhuận bút tác giả; đặc biệt chú trọng công tác xây dựng đội ngũ cộng tác viên, đổi mới phương pháp biên soạn sách lý luận chính trị, pháp luật.

Nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, phát huy các nguồn lực, Nhà xuất bản chú trọng thực hiên dân chủ, công khai, minh bạch hóa mọi hoạt động; thực hiện  tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở; đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; cũng cố, phát huy vai trò của tổ chức Đảng và các đoàn thể trong cơ quan; tăng cường trách nhiệm cá nhân của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ chủ chốt trong cơ quan, đơn vị. Nhà xuất bản đã xây dựng và đưa vào vận hành một hệ thống tương đối đầy đủ và toàn diện với hơn 50 quy định, quy chế quản lý nội bộ; đã tiến hành kiện toàn, sắp xếp hợp lý bộ máy tổ chức, cán bộ; chú trọng công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý của Nhà xuất bản theo sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương; thực hiện chính sách sử dụng, phát huy hiệu quả nguồn nhân lực tại chỗ, đồn thời có chính sách thu hút, tiếp nhận và thi tuyển công khai nhiều cán bộ trẻ được đào tạo cơ bản, có năng lực và triển vọng, bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng cao đáp ứng yêu câu phát triển trước mắt và lâu dài của Nhà xuất bản. Trên cơ sở thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị và sản xuất, kinh doanh đã góp phần cải thiện, nâng cao rõ rệ đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, công nhân viên Nhà xuất bản.

Ghi nhận những thành tích đóng góp của Nhà xuất bản trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc qua các thời kỳ, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba (do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký tặng năm 1962), hai lần Huân chương Hồ Chí Minh các năm 1990 và 2002, Huân chương Sao Vàng năm 2005 (Nhân kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Nhà xuất bản), danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2015 (Nhân kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Nhà xuất bản), cùng nhiều phần thưởng cao quý khác cho Nhà xuất bản, cho các tập thể, cá nhân. Đây thực sự là vinh dự, niềm tự hào to lớn của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật và của toàn ngành Xuất bản Việt Nam.

Những thành tựu đạt được trong 73 năm qua đã đặt cơ sở vững chắc để Nhà xuất bản bước sang một thời kỳ phát triển mới với những nhiệm vụ hết sức nặng nề.

 (Bài viết trích trong cuốn sách Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật - 70 năm xây dựng và phát triển 1945-2010)