Thanh niên quân đội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay

Những năm trở lại đây, tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp và khó lường. Mặc dù hoà bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế chủ đạo nhưng chiến tranh cục bộ, xung đột vũ trang, khủng bố, bất ổn chính trị - xã hội, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ vẫn diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới, diễn biến hết sức phức tạp. Nhiều vấn đề ngày càng trở lên nghiêm trọng, trên quy mô toàn cầu... Đối với nước ta, sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước đã thu được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử nhưng chúng ta cũng phải đương đầu với nhiều nguy cơ và thách thức, đặc biệt là sự tác động của các cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới; âm mưu "diễn biến hòa bình", “bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch...

Những đặc điểm trên đã một phần tác động không nhỏ đến tư tưởng của thanh niên và công tác tổ chức phong trào, vận động thanh niên trong quân đội; đến khả năng hoàn thành nhiệm vụ của quân đội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Bởi lẽ, thanh niên là lực lượng chủ yếu, trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ của quân đội. Ở các đơn vị huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, lực lượng thanh niên chiếm trên 80% quân số. Ở cấp đại đội trong toàn quân, hầu hết cán bộ, chiến sĩ ở độ tuổi thanh niên. Sĩ quan trẻ (dưới 30 tuổi) chiếm gần 30% tổng số sĩ quan; đảng viên trẻ (dưới 30 tuổi) chiếm gần 40% tổng số đảng viên. Thanh niên công nhân viên chức, lao động quốc phòng chiếm trên 30%. Số lượng và tỉ lệ thanh niên quân đội trong những năm gần đây tương đối ổn định, ít biến động. Vì thế, chất lượng và hiệu quả của công tác thanh niên trong quân đội có vai trò, ảnh hưởng rất lớn đối với sự nghiệp xây dựng quân đội nói riêng và bảo vệ Tổ quốc nói chung.

Nhìn nhận một cách tổng quát, những năm qua, các lớp thanh niên tham gia quân đội được tuyển chọn kỹ, được giáo dục và rèn luyện toàn diện, có chất lượng ngày càng cao cả về chính trị, đạo đức, văn hoá, sức khoẻ và thực sự trở thành một bộ phận ưu tú của thanh niên Việt Nam; đã kế tục và phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của Quân đội nhân dân Việt Nam, hăng hái học tập, huấn luyện và công tác, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, trung thành với Đảng, với Tổ quốc, gắn bó mật thiết với nhân dân, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đoàn kết phấn đấu, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; có trình độ học vấn và tiềm năng tri thức ngày càng cao; có tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, có nhận thức đúng về mục tiêu, con đường phát triển của nước ta, đặt niềm tin vững chắc vào sự lãnh đạo của Đảng, ủng hộ và tích cực tham gia sự nghiệp đổi mới, xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; có nguyện vọng phấn đấu trở thành đảng viên, được đi đào tạo tại các học viện, nhà trường quân đội để trở thành sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, nhân viên chuyên môn kỹ thuật phục vụ lâu dài trong quân đội, hoặc có nghề và việc làm khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về quê hương.

Được như vậy là bởi các tổ chức Đoàn trong quân đội đã quán triệt tốt quan điểm chỉ đạo của Quân ủy Trung ương "giáo dục và rèn luyện thanh niên là nhiệm vụ trọng tâm của công tác thanh niên quân đội"; tổ chức và làm tốt công tác giáo dục, rèn luyện, nâng cao nhận thức chính trị và năng lực hành động cho đoàn viên, thanh niên; thường xuyên có định hướng đúng đắn, bám sát tình hình nhiệm vụ và đặc điểm đối tượng thanh niên; coi trọng đổi mới, nâng cao chất lượng nội dung, hình thức giáo dục thanh niên.

Nhờ có chủ trương, hình thức vận động đúng đắn, sáng tạo mà các hoạt động tuyên truyền, giáo dục của tổ chức Đoàn đã đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, trau dồi phẩm chất đạo đức cách mạng cho đoàn viên, thanh niên, nâng cao giác ngộ cách mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước, làm cho các chuẩn mực của xã hội, nguyên tắc đạo đức và kỷ luật thấm sâu vào nhận thức, tình cảm của thanh niên quân đội, trong chấp hành kỷ luật, xây dựng nền nếp chính quy, xây dựng môi trường văn hoá, phát huy bản chất, truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong thực hiện nhiệm vụ và xây dựng đơn vị; xây dựng niềm tin sâu sắc vào sự lãnh đạo của Đảng, vào công cuộc đổi mới đất nước cho đoàn viên, thanh niên; hướng dẫn và tổ chức đoàn viên, thanh niên tham gia đấu tranh phòng, chống có hiệu quả chiến lược "diễn biến hoà bình", bạo loạn lật đổ, âm mưu "phi chính trị hoá quân đội" của kẻ thù; chủ động phòng ngừa và loại trừ các tác động tiêu cực và tệ nạn xã hội.

Thông qua năm phương thức tuyên truyền, giáo dục tiêu biểu kết hợp với các đợt sinh hoạt chính trị cao điểm, các cuộc vận động: "Thanh niên với Đảng, Đảng với thanh niên", "Cơ hội cống hiến, trưởng thành của thanh niên quân đội", "Thanh niên quân đội học tập và làm theo lời Bác Hồ dạy”, "Thanh niên quân đội với xây dựng môi trường văn hóa”, "Thanh niên quân đội với văn hóa giao thông"... đã góp phần định hướng tư tưởng, nâng cao nhận thức chính trị, bồi dưỡng thế giới quan khoa học, củng cố ý chí quyết tâm trong học tập, rèn luyện và thực hiện nhiệm vụ của thanh niên quân đội. Cụ thể, đó là các phương thức:

Phương thức sinh hoạt chính trị chuyên đề: Bám sát các sự kiện chính trị lớn của Đảng, đất nước, của quân đội, các ngày lễ, ngày kỷ niệm, các cuộc vận động, để triển khai thực hiện các đợt sinh hoạt chính trị chuyên đề với nhiều nội dung giáo dục phong phú, bằng nhiều hình thức đa dạng, hấp dẫn thanh niên. Hình thức sinh hoạt được vận dụng linh hoạt, phù hợp với từng chủ đề như: diễn đàn, toạ đàm, thi tìm hiểu, hội thi kiến thức thanh niên, thi hát các ca khúc cách mạng, hội trại truyền thống, giao lưu với nhân chứng lịch sử, đăng ký xây dựng các công trình, phần việc thanh niên..., tạo không khí sôi nổi, kích thích tính sáng tạo của thanh niên trong khai thác và tiếp nhận thông tin, vừa nâng cao nhận thức chính trị, vừa rèn luyện năng lực hành động cho đoàn viên, thanh niên.

Phương thức học tập lý luận chính trị: Trên cơ sở chương trình giáo dục cho từng đối tượng theo quy định của Tổng cục Chính trị, kết hợp học tập sáu bài học lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên theo quy định của Ban Tuyên giáo Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh bằng hình thức lên lớp; sau các bài học, Đoàn tổ chức các hoạt động bổ trợ nhằm củng cố kiến thức và nâng cao nhận thức cho đoàn viên, thanh niên thông qua toạ đàm, mạn đàm trao đổi, diễn đàn thanh niên, thi kiến thức, thi lý luận chính trị - xã hội, các môn học, sân khấu hoá các trò chơi trí tuệ mô phỏng theo các chương trình của VTV3 Đài Truyền hình Việt Nam; thăm quan bảo tàng, đến với địa danh lịch sử, hành quân về nguồn, hành quân dã ngoại... phát huy khả năng tư duy độc lập, sự tìm tòi sáng tạo của thanh niên trong học tập chính trị. Đoàn viên, thanh niên không chỉ là khách thể tiếp nhận tri thức, mà còn là chủ thể tích cực tham gia hoạt động; đã khơi dậy tính tự giác, khắc phục được một bước tình trạng áp đặt, hành chính trong công tác giáo dục của Đoàn.

Phương thức tuyên truyền viên trẻ: Mặc dù không tổ chức liên hoan tuyên truyền viên trẻ các cấp nhưng thực tiễn hoạt động của các tổ, đội tuyên truyền viên trẻ ở cơ sở lồng ghép với các hình thức sinh hoạt chính trị, văn hoá, văn nghệ tiếp tục khẳng định phương thức tuyên truyền viên trẻ là hình thức tuyên truyền, giáo dục thanh niên hấp dẫn, lôi cuốn người nghe, người xem đạt hiệu quả cao. Trên cơ sở kế thừa, phát triển các loại hình công tác tuyên truyền, nhất là hình thức tuyên truyền miệng, tuyên truyền viên trẻ là phương thức tổng hợp; nội dung tuyên truyền đa dạng, phong phú, đề cập được nhiều vấn đề sâu sắc; hình thức tuyên truyền sinh động, đan xen huy động được nhiều loại hình nghệ thuật tạo nên sự phong phú, đa dạng, tác động vào cảm xúc, tình cảm, lý trí của thanh niên rất có hiệu quả.

Phương thức nêu gương điển hình: Được tiến hành với nhiều hình thức phong phú như: suy tôn, bình chọn gương mặt thanh niên tiêu biểu; gặp mặt (diễn đàn) sĩ quan trẻ, đảng viên trẻ, gặp mặt và tuyên dương thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác; thi nội san gương người tốt, việc tốt, mô hình, điển hình tiên tiến; thông qua đó dấy lên phong trào thi đua học tập, tu dưỡng, rèn luyện theo gương người tốt, việc tốt, phấn đấu vươn lên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Mặt khác, giúp tuổi trẻ có điều kiện tự khẳng định mình; bộc bạch những tâm tư nguyện vọng, những kiến nghị, đề xuất với lãnh đạo, chỉ huy các cấp về sử dụng, bồi dưỡng, phát huy, phát triển thanh niên nói chung và sĩ quan trẻ nói riêng.

Phương thức thông tin tuyên truyền: Thông qua hệ thống báo, tạp chí, phát thanh, truyền hình, nhiều đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí nội bộ và địa phương duy trì các chương trình, chuyên trang, chuyên mục, tích cực giới thiệu, biểu dương các mô hình, điển hình tiên tiến, nhân tố mới; chống tiêu cực và tệ nạn xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của thanh niên và công tác chỉ đạo của Đoàn. Là một kênh thông tin quan trọng, tờ tin Thanh niên quân đội đã nỗ lực cố gắng, phấn đấu liên tục để ấn phẩm vừa là bản tin nghiệp vụ, đồng thời là diễn đàn công tác thanh niên trao đổi kinh nghiệm công tác Đoàn trong quân đội, là một phương thức tuyên truyền, giáo dục thanh niên có hiệu quả, sáng tạo, góp phần thiết thực chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở.

Như vậy, quán triệt sâu sắc và đẩy mạnh thực hiện phong trào "Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác" với những cách làm sáng tạo, từng bước cụ thể hoá các nội dung thành những chuẩn mực (có chuẩn mực chung, chuẩn mực cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên, có chuẩn mực riêng cho cán bộ chuyên trách công tác thanh niên, cán bộ Đoàn chủ chốt trong quân đội) gắn với tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI, qua đó, nhận thức và hành động của đoàn viên, thanh niên được nâng cao một bước, xây dựng phong trào thi đua sâu, rộng trong đoàn viên, thanh niên học tập, tu dưỡng, rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để trở thành những chiến sĩ tiên tiến, chiến sĩ thi đua.

Bên cạnh đó, phong trào thi đua “Thanh niên quân đội thi đua rèn đức luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” tiếp tục được đẩy mạnh với những định hướng về nội dung, giải pháp hết sức sáng tạo đã tạo động lực mạnh mẽ, xây dựng được nhiều mô hình, điển hình tiên tiến; động viên, cổ vũ thanh niên toàn quân thi đua lập công khắp các lĩnh vực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của quân đội. Phong trào thi đua này là một bước cụ thể hoá, trên cơ sở kế thừa và phát triển phong trào "Phấn đấu xứng danh Bộ đội Cụ Hồ" của thanh niên quân đội trong thời kỳ mới; là sự vận dụng sáng tạo phong trào "5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc", "4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp" do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phát động bằng các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ, mang tính quần chúng rộng rãi, có nội dung toàn diện, phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng, khả năng của thanh niên và yêu cầu đổi mới công tác Đoàn và phong trào thanh niên quân đội. Trên thực tế đã thu được những kết quả lớn.

Đó là, đã tập trung được mọi nỗ lực của tổ chức Đoàn và tuổi trẻ toàn quân xung kích thực hiện các việc khó, việc mới, đăng ký đảm nhận các công trình, phần việc có ý nghĩa. Thông qua phong trào xuất hiện nhiều phương thức, mô hình điển hình tiên tiến xuất sắc, trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng học tập, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất, giúp đỡ nhân dân và xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Kịp thời động viên, cổ vũ cán bộ, đoàn viên, thanh niên thi đua lập công, biến các nội dung chỉ tiêu của phong trào thành hiện thực; các tổ chức cơ sở Đoàn trong toàn quân đã chú trọng xây dựng, nhân rộng mô hình hoạt động và các điển hình tiên tiến: Tuổi trẻ các đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu với tinh thần xung kích, sáng tạo và quyết tâm “Vượt nắng, thắng mưa, rèn đức, rèn sức, luyện tài", thể hiện rõ ý thức, trách nhiệm, vượt lên khó khăn, hăng hái học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ chính trị, quân sự và kỹ, chiến thuật, chuyên môn, nghiệp vụ, sự bền bỉ, dẻo dai về thể lực, sự nhanh nhạy, quyết đoán trong xử lý tình huống, chính xác trong hành động và tôi luyện phẩm chất, tâm lý bền vững của người chiến sĩ¹.

Tuổi trẻ các đơn vị làm nhiệm vụ thông tin liên lạc, đơn vị kỹ thuật có những sáng kiến, cải tiến nâng cao hiệu suất bảo đảm thông tin liên lạc trong thu, phát, truyền tín hiệu, số liệu; nâng cao chất lượng công tác bảo quản, giữ gìn vũ khí trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và an toàn giao thông. Ngoài ra, còn nhiều phong trào và mô hình tiêu biểu khác đã góp phần hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ trong sản xuất, kinh doanh, trong xử lý khắc phục hậu quả bom mìn, chất độc hoá học do chiến tranh để lại; tìm kiếm, quy tập hài cốt quân tình nguyện Việt Nam tại hai nước Lào và Campuchia; trong xây dựng các cơ sở chính trị ở các vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây Nghệ An; hoặc trong nhiệm vụ giúp đỡ nhân dân gặp thiên tai, cứu chữa, chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân... Ở bất cứ lĩnh vực nào, dù gặp khó khăn, nguy hiểm nhưng thanh niên quân đội đều có mặt kịp thời và luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Có thể nhìn nhận, các phong trào và mô hình của tuổi trẻ quân đội đã góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, củng cố quốc phòng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tiêu biểu là mô hình “Đường dây thông tin thanh niên tự quản" của Đoàn cơ sở Tiểu đoàn 610 - Bộ Tư lệnh Thủ đô; mô hình “Chuyến hàng thanh niên tự quản" của Đoàn cơ sở Lữ đoàn 649 - Cục Vận tải; "Thanh niên xung kích trong công tác bảo vệ môi trường", "Tổ khoa học kỹ thuật trẻ" của tuổi trẻ Tổng cục Kỹ thuật; "Sáng tạo trẻ" của Tập đoàn viễn thông Quân đội Viettel; "Đội khoa học kỹ thuật trẻ" và "Đội thanh niên kiểm tra" của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng; phong trào “Gắn kết hộ" của Binh đoàn 15; "Phát triển kinh tế hộ gia đình giỏi" của Chi đoàn 1, Đoàn cơ sở 717 - Binh đoàn 16; mô hình "Khu văn hoá thể thao" của Đoàn cơ sở Trung đoàn Bộ binh 12, Sư đoàn Bộ binh 3, Quân khu 1; "Bàn giao thế hệ xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện" của tuổi trẻ Sư đoàn Bộ binh 5, "Thanh niên giúp thanh niên" của tuổi trẻ Sư đoàn Bộ Binh 302, Quân khu 7; "Khuôn viên thanh niên" của Đoàn cơ sở Trung đoàn 24, Sư đoàn 10, Quân đoàn 3; "Đoàn viên đẹp” của Trường sĩ quan Chính trị... Các mô hình "Vì người bạn tòng quân", "Vì chiến sĩ nơi biên giới, hải đảo", "Hành quân về nguồn, đền ơn đáp nghĩa", "Ánh sáng văn hoá", "Hội trại tòng quân"; mô hình "Thanh niên với công tác tuyển sinh và giới thiệu việc làm" của Đoàn cơ sở Trường dạy nghề số 3 - Quân khu 3; "Câu lạc bộ trái tim tình nguyện" của Đoàn cơ sở hệ sau đại học, "Thanh niên với bệnh nhân nghèo bị bỏng" của Đoàn cơ sở Viện bỏng quốc gia - Học viện Quân y; "Buồng bệnh thanh niên" của tuổi trẻ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108; "Tổ điều trị thanh niên xung kích" của Đoàn cơ sở Khối lâm sàng - Viện Y học cổ truyền Quân đội; mô hình "Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công" của Đoàn cơ sở Trung đoàn 8, Sư đoàn 395, Quân khu 3; "Ba không bốn tốt", "Chi đoàn làm công tác dân vận giỏi " của tuổi trẻ Binh đoàn 15; mô hình "Phiên ca 3 tốt - đài, trạm thanh niên tốt" của Đoàn cơ sở Trung đoàn thông tin 29 - Quân khu 9. Các mô hình như: "Tình nguyện giúp dân trong lũ lụt", "Bám nắm địa bàn, dũng cảm mưu trí, sáng tạo, kiên quyết tấn công tội phạm", “Kết hợp huấn luyện với thực hiện nhiệm vụ rà phá bom, mìn"; "Vì màu xanh thân yêu, vì môi trường trong sạch"... của tuổi trẻ các đơn vị: Quân khu 4, Quân đoàn 3, Bộ đội Biên phòng, Binh chủng Công binh, Binh chủng Hoá học...

Ngoài ra, Giải thưởng "Tuổi trẻ sáng tạo" trong quân đội đã thu được nhiều kết quả quan trọng, đánh dấu bước phát triển mới của đội ngũ cán bộ khoa học trẻ, của cán bộ, đoàn viên, thanh niên trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ vào huấn luyện, lao động sản xuất. Hơn 10 năm qua, từ năm 2000 đến nay, Giải thưởng "Tuổi trẻ sáng tạo" đã thu hút 996 công trình, sáng kiến thuộc nhiều lĩnh vực hoạt động trong quân đội. Trong đó có 554 công trình, sáng kiến đoạt giải, chiếm tỉ lệ gần 55,62%. Số lượng công trình, sáng kiến, lĩnh vực nghiên cứu và đơn vị tham dự giải thưởng ngày càng tăng, chất lượng các công trình, sáng kiến ngày càng cao; đối tượng tham dự giải thưởng không ngừng được mở rộng trên nhiều lĩnh vực. Nhiều công trình, sáng kiến có ý nghĩa thực tiễn xã hội rất thiết thực, đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội và quốc phòng, an ninh. Từ kết quả của giải thưởng, nhiều công trình, sáng kiến đã được lựa chọn tham dự và đạt giải cao ở các cuộc thi, hội thao, giải thưởng toàn quốc và quốc tế như: được Trung ương Đoàn tuyên dương công trình tiêu biểu tại Festival "Sáng tạo trẻ", Giải thưởng VIFOTEX, Cuộc thi ROBOCON, Giải thưởng Quả cầu vàng...

Có thể nói, hoạt động Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo" đã thu hút được đông đảo cán bộ, đoàn viên, thanh niên tham gia, đáp ứng được nhu cầu, khát vọng được cống hiến và khẳng định của tuổi trẻ, góp sức mình vào sự nghiệp hiện đại hoá quân đội và công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước². Phong trào thi đua “Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” đã góp phần xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh và nhiều tấm gương tiêu biểu của thanh niên quân đội trên các lĩnh vực, góp phần làm ngời sáng phẩm chất "Bộ đội Cụ Hồ" trong thời kỳ mới.

Từ những phong trào thi đua, những năm qua, số lượng tổ chức Đoàn và đoàn viên, thanh niên đạt danh hiệu "Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác" năm sau cao hơn năm trước; hàng ngàn gương mặt thanh niên điển hình, tiên tiến xuất sắc trên các lĩnh vực từ cơ sở đến toàn quân. Hằng năm, thanh niên quân đội đều có đại biểu được bình chọn là một trong 10 gương mặt thanh niên tiêu biểu của cả nước. Trong công tác, đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu của thanh niên quân đội không quản ngại khó khăn, gian khổ, vượt lên mọt thử thách, sẵn sàng chấp nhận hy sinh quyền lợi và tính mạng của mình để bảo vệ chủ quyền đất nước, bảo vệ nhân dân trong khi làm nhiệm vụ tuần tra biên giới, rà phá bom mìn, phòng, chống thiên tai, bão lũ, trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong huấn luyện sẵn sàng chiến đấu... góp phần tô thắm và làm ngời sáng phẩm chất truyền thống tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Trong nhiều năm qua, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong quân đội thường xuyên được chăm lo củng cố, xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ; xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng bộ quân đội, lực lượng chính trị trung thành tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân; là đội quân xung kích cách mạng, là lực lượng nòng cốt trong phong trào thanh niên cả nước.

Có được như vậy là bởi các tổ chức Đoàn trong quân đội đã quán triệt và thực hiện nghiêm các nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 7, khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Chương trình hành động số 231- Ctr/ĐU của Quân ủy Trung ương và Chương trình hành động của Đại hội Đoàn Quân đội lần thứ VII. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong quân đội thường xuyên chăm lo xây dựng, củng cố vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, duy trì tốt chế độ nền nếp sinh hoạt và hoạt động đúng chức năng nhiệm vụ. Đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp có phẩm chất, năng lực tốt. Chất lượng tổ chức Đoàn và đoàn viên ngày càng được nâng lên, phát huy tốt vai trò xung kích, sáng tạo của tuổi trẻ. Đã làm tốt việc bồi dưỡng kết nạp thanh niên tiên tiến vào Đoàn. Kết quả bình xét hằng năm, số đoàn viên ở mức khá trở lên chiếm tỉ lệ 87 - 90%, trong đó, đoàn viên xuất sắc tăng từ 51,3% năm 2007 lên 53,4% năm 2011 (tăng 2,1%). Đoàn cơ sở vững mạnh, tăng từ 82,59% năm 2008 lên 88,22% năm 2011 (tăng 5,63%).

Đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp thường xuyên được củng cố, kiện toàn và được bồi dưỡng về nghiệp vụ công tác Đoàn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác vận động thanh niên trong thời kỳ mới. Tính đến tháng 6-2012 đã có gần 30% phó chủ nhiệm chính trị trung, lữ đoàn và tương đương đảm nhiệm bí thư đoàn cơ sở, 59,35% chính trị viên phó tiểu đoàn đảm nhiệm bí thư liên chi đoàn, 67% chính trị viên phó đại đội đảm nhiệm bí thư chi đoàn.

Công tác Đoàn tham gia xây dựng Đảng và xây dựng đơn vị đã đạt được kết quả quan trọng, thực hiện tốt việc gắn công tác xây dựng Đoàn với xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh và xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Từ định hướng Chương trình hành động của Quân ủy Trung ương thực hiện Nghị quyết số 25 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X: "Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Phân công cấp uỷ viên, đảng viên có phẩm chất và năng lực phụ trách công tác thanh niên. Đưa kết quả lãnh đạo, chỉ đạo công tác thanh niên, chất lượng tổ chức Đoàn là một trong các chỉ tiêu đánh giá, xếp loại tổ chức cơ sở Đảng; đánh giá, xếp loại cán bộ, đảng viên hằng năm... Chú trọng xây dựng điển hình tiên tiến, bồi dưỡng đoàn viên ưu tú, tạo nguồn kết nạp đảng viên mới", cơ quan chính trị và các tổ chức Đoàn trong quân đội đã thường xuyên chăm lo, củng cố xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, tạo môi trường tốt để giáo dục xây dựng động cơ rèn luyện, phấn đấu cho đoàn viên, thanh niên; thực hiện tốt chương trình rèn luyện đoàn viên, tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng của Đoàn, trực tiếp là phong trào "Thanh niên quân đội thi đua rèn đức, luyện tài, xung kích, sáng tạo, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ", thông qua đó để xây dựng động cơ, mục tiêu phấn đấu đúng đắn, tạo môi trường rèn luyện thử thách thanh niên từ thấp đến cao; triển khai tích cực, có hiệu quả cuộc vận động "Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam". Nhận thức của đoàn viên, thanh niên về Đảng, ý thức phấn đấu trở thành đảng viên được nâng lên rõ rệt, số đông đoàn viên, thanh niên có ý thức và quyết tâm phấn đấu trở thành đoàn viên ưu tú và được đứng trong hàng ngũ của Đảng. Các cơ sở Đoàn trong toàn quân đã ý thức rõ trách nhiệm của mình trong tham gia xây dựng Đảng; tích cực chủ động phát hiện, giáo dục, bồi dưỡng, giới thiệu đoàn viên ưu tú tạo nguồn phát triển Đảng, cụ thể: các cấp bộ Đoàn đã chỉ đạo tổ chức tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao giác ngộ về Đảng cho đoàn viên, thanh niên, giúp đoàn viên, thanh niên xác định đúng đắn thái độ, động cơ phấn đấu vào Đảng; tích cực, chủ động tổ chức nhiều đợt sinh hoạt chính trị, các diễn đàn sâu rộng trong thanh niên với nhiều chủ đề để giáo dục nâng cao nhận thức và giác ngộ về Đảng cho đoàn viên, thanh niên như "Mục tiêu chiến đấu của Đảng - Lý tưởng hoài bão của thanh niên quân đội", "Đoàn là đội dự bị tin cậy của Đảng", "Đảng với thanh niên, thanh niên với Đảng", "Thanh niên vững bước dưới cờ Đảng", "Thanh niên quân đội học tập và làm theo lời Bác Hồ dạy". Tích cực tham gia hưởng ứng các cuộc thi "Đảng quang vinh, Bác Hồ vĩ đại", thi tìm hiểu "80 năm lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam"... gắn liền với các hoạt động giáo dục về Đảng - các hoạt động truyền thụ lý tưởng, bản lĩnh và kinh nghiệm chiến đấu cho thanh niên quân đội được kết hợp chặt chẽ, có tác dụng tích cực hơn, "cộng hưởng" trong bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về Đảng, xác định động cơ phấn đấu vào Đảng cho đoàn viên, thanh niên. Mặt khác, thường xuyên làm tốt việc rà soát, phân loại đội ngũ đoàn viên ưu tú, đối tượng Đảng; xây dựng chỉ tiêu, đề xuất kế hoạch phát triển Đảng theo từng giai đoạn cụ thể. Tổ chức cho đoàn viên, thanh niên đăng ký rèn luyện phấn đấu trở thành đảng viên. Phối hợp với tổ chức Đoàn địa phương trong lựa chọn, bồi dưỡng nguồn phát triển Đảng ngay từ khi thâm nhập tuyển chọn chiến sĩ mới (góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương, kế hoạch xây dựng đại đội đủ quân có cấp ủy). Bên cạnh việc bồi dưỡng đoàn viên ưu tú tạo nguồn phát triển Đảng, các tổ chức cơ sở Đoàn trong toàn quân luôn chú trọng phát huy tốt vai trò đảng viên trẻ, cán bộ trẻ tham gia sinh hoạt và hoạt động Đoàn. Trong 5 năm (2008 - 2011), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong quân đội đã giới thiệu cho Đảng xét kết nạp được 92.798 đoàn viên ưu tú vào Đảng trên 102.678 tổng số đảng viên mới được kết nạp trong Đảng bộ Quân đội, chiếm 90,37% tăng 5,59 % so với 5 năm trước.

Chú trọng và đẩy mạnh phối hợp hoạt động với các tổ chức Đoàn địa phương được các cấp duy trì nghiêm túc, đạt hiệu quả thiết thực, góp phần xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội trên địa bàn đóng quân. Chủ trương này xuất phát từ quán triệt và thực hiện nghiêm các nghị quyết của Đảng về công tác vận động quần chúng; Nghị quyết Liên tịch giữa Tổng cục Chính trị và Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh về phát huy vai trò xung kích tình nguyện của tuổi trẻ tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hoạt động phối hợp kết nghĩa giữa thanh niên quân đội và thanh niên địa phương trên địa bàn đóng quân trong những năm qua luôn được quan tâm đẩy mạnh thông qua việc ký kết các chương trình phối hợp. Đến nay 100% tổ chức Đoàn cơ sở trong quân đội tổ chức kết nghĩa và có chương trình phối hợp hoạt động với đoàn thanh niên địa phương, với nhiều nội dung, hình thức hoạt động sinh động, sáng tạo, đạt được những thành tích kết quả quan trọng, góp phần tuyên truyền, giáo dục thanh, thiếu niên, củng cố xây dựng nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chức Đoàn, Hội, Đội, tham gia xây dựng cơ sở chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế, văn hoá - xã hội địa bàn nơi đóng quân. Hằng năm, cơ quan chính trị các đơn vị đều tổ chức giao ban đánh giá rút kinh nghiệm với địa phương.

Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè trong quân đội đã phối hợp chặt chẽ, phát huy được sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, ban, ngành, đoàn thể, nhân dân trên địa bàn đóng quân, tổ chức thực hiện nghiêm túc, có nhiều hình thức hoạt động phong phú, sinh động, sáng tạo mang lại hiệu quả thiết thực, không ngừng góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị. Đồng thời, góp phần tham gia phát triển kinh tế - xã hội, củng cố an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân với Đảng, với sự nghiệp đổi mới của đất nước. Tiêu biểu là các hoạt động: tiếp sức mùa thi; tiếp sức đến trường; hoạt động bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng, chống, khắc phục thiên tai, dịch bệnh; hoạt động chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng; hoạt động hành trình nhân ái vì sức khỏe cộng đồng, hiến máu tình nguyện; tham gia bảo đảm an toàn giao thông, văn hóa giao thông; tham gia phòng, chống các tệ nạn xã hội; tham gia xây dựng nông thôn mới; hoạt động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, vì nạn nhân chất độc da cam; công tác huấn luyện, trang bị kỹ năng cho thanh niên, trải nghiệm quân đội, học kỳ quân đội.

Các cuộc vận động, chương trình như: "Nghĩa tình biên giới, hải đảo", "Vì Trường Sa thân yêu", "Xuân biên cương, tết hải đảo", "Chương trình 10.000 địa chỉ tình nghĩa và 1.000 đội thiếu niên tiền phong được đỡ đầu” được triển khai sâu rộng, mang lại hiệu quả xã hội sâu sắc. Kết quả là có hơn 70% chi đoàn trong quân đội nhận giúp đỡ thường xuyên 1 gia đình chính sách, gần 80% đoàn cơ sở nhận đỡ đầu 1 Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Thanh niên quân đội đã quyên góp và vận động quyên góp ủng hộ hàng trăm tỷ đồng, hàng vạn bộ quần áo, sách vở, đồ dùng học tập, hàng trăm tấn hàng hóa, lương thực, thực phẩm, hơn 400 nhà nhân ái, trên 150 "Ngôi nhà 100 đồng” nhà tình nghĩa, hàng trăm sổ tiết kiệm... giúp đỡ đồng bào trong vùng thiên tai bão lụt, đồng bào và các chiến sĩ nơi biên giới, hải đảo các em học sinh và các đối tượng chính sách vùng sâu, vùng xa, gặp nhiều khó khăn. Hoạt động tình nguyện kết hợp hành quân dã ngoại làm công tác dân vận được thực hiện có nền nếp thường xuyên, với nhiều nội dung, hình thức phong phú, thiết thực. Hoạt động phối hợp xây dựng tổ chức Đoàn, Đội, Hội, góp phần xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh ngày càng đi vào chiều sâu. Các hoạt động tuyên truyền, vận động thanh niên nhập ngũ và hỗ trợ học nghề, giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ được quan tâm đẩy mạnh; các trường, trung tâm dạy nghề trong và ngoài quân đội đã tổ chức dạy nghề, giới thiệu việc làm, gắn dạy nghề với giải quyết việc làm cho hàng vạn thanh niên xuất ngũ. Đặc biệt, thực hiện chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7, khóa X về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa (ban hành kèm theo Nghị quyết số 45/NQ-CP, ngày 11-9-2011 của Chính phủ), Ban Thanh niên Quân đội đã tích cực chủ động xây dựng kế hoạch, phối hợp với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Vụ Công tác thanh niên của Bộ Nội vụ, các cơ quan chức năng trong và ngoài quân đội tiến hành khảo sát, xây dựng hai đề án: "Dạy nghề và giải quyết việc làm đối với thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự", "Tuyển chọn thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương để quy hoạch, đào tạo và bổ sung vào đội ngũ cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn".

Như vậy, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp nhưng công tác thanh niên trong quân đội đã có nhiều chuyển biến tích cực và mang lại những kết quả quan trọng. Đội ngũ cán bộ làm công tác Đoàn không ngừng trưởng thành, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Tổ chức Đoàn trong quân đội không ngừng được củng cố, xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Mô hình tổ chức và hoạt động Đoàn hết sức phong phú, đa dạng và sáng tạo; đã khơi dậy và phát huy cao độ tiềm năng, trí tuệ, sức sáng tạo của tuổi trẻ đoàn viên, thanh niên trong quân đội. Lực lượng đoàn viên, thanh niên luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; tuyệt đối trung thành với Đảng; có quan hệ mật thiết, gắn bó với nhân dân; giữ vững và phát huy tốt phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”; thành thạo về kỹ, chiến thuật; có đạo đức và lối sống lành mạnh, trong sáng, giản dị, tiết kiệm; biết yêu thương, sẻ chia trong gian khổ, khó khăn, hoạn nạn và có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, lãnh thổ.

NGUYỄN MINH LONG

Công ty Phát hành báo chí Trung ương

Trích trong “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Những chặng đường phát triển”,

 Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2014.

1. Tiêu biểu có các phong trào "Giờ học thanh niên", "Ngày học thanh niên”, “Tuần thanh niên tự quản", các hội thi, hội thao về điều lệnh, kỹ, chiến thuật, rèn luyện thể lực... Các mô hình "huấn luyện giỏi" của Đoàn cơ sở Trung đoàn 102, Sư đoàn 308; mô hình "10 phút thao trường" của Đoàn cơ sở Đặc công M13; mô hình "Chi đoàn học tập giỏi - kỷ luật nghiêm" của Đoàn cơ sở Tiểu đoàn 5, Trường Sĩ quan Lục quân 1... Các mô hình "Con tàu thanh niên"; "Thanh niên Hải quân làm chủ biển đảo"... của tuổi trẻ Quân chủng Hải quân; mô hình "Tổ máy bay ba nhất, ba không" của Liên Chi đoàn Kỹ thuật hàng không, Trung đoàn 937, Sư đoàn 370...

2. Tiêu biểu như: Công trình "Triển khai hệ điều hành và phần mềm mã nguồn mở tại Viettel" của đồng chí Trần Anh Quân, thuộc Tập đoàn Viễn thông Quân đội (giải Nhất năm 2009) được đưa vào ứng dụng làm lợi cho Tập đoàn 65 tỷ đồng; Công trình "Thiết kế trang web giới thiệu về đau và điều trị đau" có ý nghĩa xã hội lớn của đồng chí Mai Trung Dũng, thuộc Bệnh viện 354 - Tổng cục Hậu cần (giải Nhất năm 2010); Công trình "Kỹ thuật tạo hình dây chằng chéo sau khớp gối qua nội soi" của nhóm tác giả: Trung uý Lê Hanh, Đại uý Phụng Văn Tuấn, Đại uý Mai Đắc Việt, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108...