Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức công vụ

Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức công vụ được thể hiện trong những nguyên tắc đạo đức, chuẩn mực cơ bản bao gồm: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; có tinh thần trách nhiệm và tính kỷ luật cao; tích cực, chủ động, sáng tạo trong thi hành công vụ; đoàn kết, thân ái, hợp tác với đồng chí, đồng nghiệp; gắn bó mật thiết với Nhân dân. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, trách nhiệm xây dựng một Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ đòi hỏi mỗi người cán bộ, công chức cần nghiêm túc thực hành đạo đức công vụ theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

1

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cho cán bộ, đảng viên. Người coi đó là trọng tâm trong công tác tư tưởng của Đảng. Thấm nhuần những tinh hoa trong tư tưởng của Hồ Chí Minh về đạo đức, trong đó có đạo đức công vụ, Đảng đã ra sức xây dựng đội ngũ cán bộ có lập trường tư tưởng, chính trị vững vàng; đạo đức, lối sống giản dị, gương mẫu; có ý thức tổ chức kỷ luật; phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. 
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức công vụ được thể hiện trong những nguyên tắc đạo đức, chuẩn mực cơ bản bao gồm:
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là những phẩm chất đạo đức cách mạng cơ bản trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Mỗi người cán bộ, công chức đều phải có trách nhiệm phụng sự Nhân dân. Người nhiều lần căn dặn: “Bất kỳ ở địa vị nào, làm công tác gì, chúng ta đều là đày tớ của nhân dân. Cơm chúng ta ăn, áo chúng ta mặc, vật liệu chúng ta dùng, đều do mồ hôi nước mắt của nhân dân mà ra. Vì vậy chúng ta phải đền bù xứng đáng cho nhân dân. Muốn làm như vậy, chúng ta phải cố gắng thực hiện Cần, Kiệm, Liêm, Chính”¹. Tại Điều 2, Quy chế Công chức nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ghi rõ: Công chức Việt Nam phải phục vụ nhân dân, trung thành với Chính phủ, tôn trọng kỷ luật, có tinh thần trách nhiệm và tránh làm những việc có hại đến thanh danh công chức hay đến sự hoạt động của bộ máy Nhà nước. Công chức Việt Nam phải cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư.
Hồ Chí Minh giải thích: Cần là lao động cần cù, siêng năng, có sáng tạo, năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không dựa dẫm, ỷ lại. Kiệm là tiết kiệm thời giờ, của cải của mình và của Nhân dân, không xa xỉ, không hoang phí, không phô trương, hình thức. Liêm là trong sạch, luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của dân, không tham địa vị, tiền tài. Chính là ngay thẳng, chính trực. Đối với mình không tự cao, tự đại; đối với người không nịnh trên, khinh dưới. Đối với việc thiện thì dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh. Chí công là hết mực công bằng, công tâm; vô tư là không thiên tư, thiên vị. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư có mối quan hệ biện chứng, gắn bó mật thiết với nhau. Cần phải đi đôi với kiệm vì kiệm mà không cần thì không tăng thêm, không phát triển. Liêm phải đi đôi với kiệm vì có kiệm mới liêm được, nếu không sẽ sinh ra thói tham lam. Cần, kiệm, liêm là gốc của chính. Một người cần, kiệm, liêm nhưng phải có chính mới là người hoàn toàn. Theo Người, Nhân dân dù muốn tham nhũng cũng không thể, mà chỉ có thể tham ô, trong khi cán bộ nắm quyền hành có điều kiện để tham nhũng. Thực hành đạo đức công vụ phải tẩy sạch bệnh quan liêu, tham nhũng bằng việc mỗi cán bộ, công chức đều phải ra sức thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Vì “Một dân tộc biết cần, kiệm, biết liêm, là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ”².
Có tinh thần trách nhiệm và tính kỷ luật cao
Bất kỳ ai, ở địa vị nào, làm công tác gì, gặp hoàn cảnh nào, đều phải có tinh thần trách nhiệm. Tinh thần trách nhiệm là “khi Đảng, Chính phủ, hoặc cấp trên giao cho ta việc gì, bất kỳ to hay nhỏ, khó hay dễ, ta cũng đưa cả tinh thần, lực lượng ra làm cho đến nơi đến chốn, vượt mọi khó khăn, làm cho thành công. Làm một cách cẩu thả, làm cho có chuyện, dễ làm khó bỏ, đánh trống bỏ dùi, gặp sao làm vậy, v.v, là không có tinh thần trách nhiệm”³.
Với quan điểm nước lấy dân làm gốc, Hồ Chí Minh khẳng định trách nhiệm của cán bộ, công chức là phải vì dân mà làm việc. Người cán bộ có trách nhiệm khi làm việc dù gặp khó khăn, trở ngại thế nào đều nỗ lực vượt qua để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Cán bộ không chịu trách nhiệm trước Nhân dân, tức là không chịu trách nhiệm trước Đảng và Chính phủ.
Trái với tinh thần trách nhiệm là bệnh quan liêu, mệnh lệnh, chủ quan, hấp tấp, tự tư tự lợi. Hồ Chí Minh cực lực phê phán thái độ đối với công việc: chỉ biết tổ chức hội nghị, viết nghị quyết, ra chỉ thị, nói một đằng làm một nẻo, không lo phụng sự Nhân dân, mà còn muốn Nhân dân phụng sự mình, trước mặt quần chúng thì lên mặt “quan cách mạng”. Đó là nguyên nhân dẫn tới tham ô, lãng phí cần được loại bỏ.
Bên cạnh tinh thần trách nhiệm, Hồ Chí Minh đề cao tính kỷ luật của cán bộ, công chức trong thực hành đạo đức công vụ. Người cho rằng, trước mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán hai chữ “cộng sản” là được yêu mến. Mỗi cán bộ, công chức, viên chức khi thi hành công vụ cần phải gương mẫu về đạo đức, tự giác tuân thủ kỷ luật của cơ quan, giữ vững nền nếp công tác, tránh được những cám dỗ; nghiêm túc thực hiện nội quy, kỷ luật, có tinh thần làm việc, ý thức trách nhiệm, xử lý công việc một cách khoa học, công bằng và minh bạch; thật thà sửa những lỗi thường gặp như lười biếng, kiêu ngạo, háo danh, hẹp hòi, hữu danh vô thực… Có vậy, người cán bộ mới không ngừng hoàn thiện bản thân, đảm đương được mọi trách nhiệm, phần việc mà cơ quan, tổ chức, đoàn thể và Nhân dân giao phó.
Tích cực, chủ động, sáng tạo trong thi hành công vụ
Đạo đức công vụ trong tư tưởng Hồ Chí Minh đòi hỏi người cán bộ, công chức phải nhận thức một cách khoa học, được biểu hiện bằng những hành động cụ thể. Theo Người, “Quyết tâm không phải ở hội trường, ở lời nói, mà phải quyết tâm trong công tác, trong hành động”⁴. Khi nhận một nhiệm vụ trước Đảng, trước Nhân dân phải thấy đó là sự ủy thác thiêng liêng, đem toàn tâm, toàn ý vào công tác, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Trong mọi việc lớn hay nhỏ đều phải có quyết tâm làm cho bằng được, làm có hiệu quả.
 Hồ Chí Minh quan niệm: “Từ Chủ tịch Chính phủ cho đến người chạy giấy, người quét dọn trong một cơ quan nhỏ, đều là những người ăn lương của dân, làm việc cho dân, phải được dân tin cậy”⁵. Người cán bộ, công chức phải xác định làm việc để đem lại lợi ích cho đất nước, cho Nhân dân, hình thành ý thức tích cực, tự giác, cầu tiến bộ. “Xã hội ngày càng tiến, công tác của ta cũng phải ngày càng tiến (...). Vì vậy, năng lực của ta, sáng kiến của ta, tiến bộ của ta cũng phải luôn luôn phát triển, tiến lên không ngừng. Không tiến, tức là thoái”⁶. Tinh thần cầu tiến bộ, học tập không ngừng là một yêu cầu không thể thiếu đối với mỗi cán bộ, công chức. Ngoài ra, cần phát huy sức sáng tạo, tự lập, tự chủ trên tinh thần “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”. Sự chủ động, sáng tạo biểu hiện ở việc ham học hỏi, tìm tòi, suy nghĩ thấu đáo vấn đề phát sinh trong thực tiễn và công việc để tham mưu trúng, đúng, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Từ đó, tìm ra những cách làm hay, đem lại hiệu quả cao trong công việc; kịp thời phát hiện những hạn chế trong chủ trương, chính sách để tham mưu, báo cáo sửa đổi, hoàn thiện nhằm đưa chủ trương, chính sách đó đi vào cuộc sống. Đây là biểu hiện của trách nhiệm song cũng thể hiện tư duy độc lập, sáng tạo của người cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu của thực tiễn cuộc sống.
Tinh thần đoàn kết, thân ái, hợp tác với đồng chí, đồng nghiệp
Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng phát huy tinh thần đoàn kết trong tập thể, tổ chức. Người cho rằng, nhờ có những cá nhân tốt thì tổ chức mới mạnh. Do đó, vì lợi ích chung của tập thể mà mỗi cá nhân phải thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện mình để gắn bó, giúp đỡ nhau hoàn thành nhiệm vụ. Đoàn kết, thân ái, hợp tác giúp đỡ nhau chính là nhằm xây dựng tổ chức vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng đề ra cũng như nâng cao sức mạnh của mỗi người. Người căn dặn: “Đối với đồng chí mình phải thế nào? Thân ái với nhau, nhưng không che đậy những điều dở. Học cái hay, sửa chữa cái dở. Không nên tranh giành ảnh hưởng của nhau. Không nên ghen ghét đố kỵ và khinh kẻ không bằng mình. Bỏ lối hiếu danh, hiếu vị”⁷. Nếu trong một tập thể mà các thành viên mất đoàn kết, cạnh tranh không lành mạnh, đối phó, kèn cựa lẫn nhau sẽ “làm cho công tác bị tê liệt, hư hỏng”.
Thân ái, hợp tác không phải là bao che khuyết điểm cho nhau, mà phải phê bình và tự phê bình; tích cực đấu tranh với những biểu hiện cục bộ, chia rẽ, bè phái trong nội bộ và những hành vi vi phạm kỷ luật trong thi hành công vụ. Xây dựng văn hóa công sở trên tinh thần đoàn kết, hợp tác sẽ góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả tập thể, từ đó nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác. Văn hóa công sở chính là chuẩn mực đạo đức, là thước đo sự văn minh, tiến bộ của mỗi cán bộ, công chức, người lao động.
Gắn bó mật thiết với Nhân dân
Hồ Chí Minh đề cao tuyệt đối vai trò của Nhân dân trong sự nghiệp cách mạng. Tinh thần đó được thể hiện qua việc thực hành văn hóa trong Đảng, Nhà nước, trong thể chế, bộ máy và hành vi của cán bộ, đảng viên, lấy Nhân dân làm trung tâm để hoạch định mọi chủ trương, chính sách.
Muốn phát huy được nguồn lực tài dân, sức dân để phục vụ sự nghiệp cách mạng đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải hòa mình với quần chúng, tin tưởng quần chúng, thấu hiểu, lắng nghe ý kiến của quần chúng. Chỉ có dựa vào quần chúng mới hoàn thành được sứ mệnh giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng con người. Mọi suy nghĩ và hành động của cán bộ, công chức phải đi đúng đường lối quần chúng: đặt lợi ích của Nhân dân lên trên hết; liên hệ chặt chẽ với Nhân dân; cùng bàn bạc, giải thích cho Nhân dân hiểu rõ; thật thà tự phê bình trước Nhân dân khi có khuyết điểm, hoan nghênh Nhân dân phê bình mình; sẵn sàng học hỏi Nhân dân; tự mình làm gương cần, kiệm, liêm, chính để Nhân dân noi theo.
Bổn phận của người cán bộ cách mạng là suốt đời hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân… Phải gần gũi Nhân dân, học tập Nhân dân, vì gần gũi Nhân dân sẽ cảm thông những khó khăn, gian khổ của Nhân dân, thấy rõ những gương anh hùng của Nhân dân, giúp ta củng cố lập trường, trau dồi tư tưởng, từ đó có những hành động, việc làm phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của Nhân dân. Ngược lại, Nhân dân chính là “tai mắt” của Đảng. Cán bộ, đảng viên chịu sự giám sát, phê bình của Nhân dân, do đó phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến góp ý của Nhân dân để không ngừng hoàn thiện bản thân, trở thành người công bộc gương mẫu, tận tụy, xứng đáng với trách nhiệm và sự tin cậy của Nhân dân.
2
Nền công vụ Việt Nam được xây dựng trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh là một nền công vụ dân chủ, thân dân, trọng dân, vì dân. Trải qua hai cuộc kháng chiến trường kỳ và bước vào thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, với tinh thần đổi mới, hội nhập và phát triển, những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về một nền công vụ vì dân vẫn phát huy những giá trị phổ quát. Đó là đạo đức của nền hành chính kiểu mới, thống nhất với chính trị, nhằm phục vụ nhiệm vụ chính trị. 
Hiện nay nước ta có khoảng 2,8 triệu công chức trong tổng số 11 triệu người đang hưởng lương, phụ cấp từ ngân sách nhà nước. Đa số cán bộ, công chức, viên chức Việt Nam có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống trong sáng; có tinh thần trách nhiệm, chủ động, tự giác trong công tác; có mối quan hệ gần gũi, gắn bó với Nhân dân, cơ bản đáp ứng được các yêu cầu, nhiệm vụ công tác. Đội ngũ công chức, viên chức tham gia công tác quản lý, lãnh đạo các cấp phát huy tốt vai trò và trách nhiệm, không ngừng nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý, sự vận hành của cả hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; tính kỷ luật chưa nghiêm dẫn đến quyền làm chủ của Nhân dân chưa được phát huy đầy đủ; tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng, với những biểu hiện tinh vi, phức tạp;... Đảng ta nhận định: “Tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn diễn biến phức tạp”⁸. Số lượng cán bộ giữ vị trí lãnh đạo, quản lý suy thoái tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống được phát hiện, xử lý có xu hướng tăng lên. Tính từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, đã thi hành kỷ luật hơn 90 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có 21 Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng (02 Ủy viên Bộ Chính trị), 22 sỹ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang⁹.
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên, trong đó nguyên nhân chính là do nhận thức, năng lực, phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên còn hạn chế; công tác giáo dục đạo đức công vụ và xử lý vi phạm đạo đức công vụ chưa thật sự được coi trọng; chưa phát huy hết vai trò nêu gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; việc ban hành chính sách, pháp luật của Nhà nước còn chậm, thiếu quyết liệt trong thực thi nên hiệu quả chưa cao…
Đạo đức công vụ không phải tự thân mà có, do đó mỗi cán bộ, công chức, viên chức phải tích cực tu dưỡng, rèn luyện theo các chuẩn mực đạo đức công vụ. Tinh thần phục vụ Nhân dân cần được thấm sâu vào mọi hành động của cán bộ, công chức và phải thực hành suốt đời. Muốn vậy, cán bộ, công chức phải luôn nêu cao ý thức tự giác, trách nhiệm đối với việc thực hành đạo đức công vụ; nhận thức đầy đủ về tính chất, ý nghĩa, tầm quan trọng của công việc mình đang làm; xác định bổn phận, trách nhiệm phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân để tận tâm, tận lực làm tròn phần việc được giao.
Để có được nhận thức đúng đắn đó, người cán bộ, công chức cần nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Nghĩa là người cán bộ phải nghiên cứu, hiểu thấu, thấm nhuần sự chỉ đạo trên tất cả các lĩnh vực chính trị, xã hội để giải thích, tuyên truyền, cổ động Nhân dân thực hành. Phải thực hành tiết kiệm, chống tham ô, tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Chú trọng việc sắp xếp, bố trí, phân phối công việc sao cho đúng người, đúng việc, không lãng phí nguồn nhân lực quốc gia.
Về phía các cấp ủy đảng, chính quyền, cần có những giải pháp mạnh mẽ và thiết thực, trước hết là tiếp tục quan tâm nghiên cứu, tham mưu cải cách chính sách tiền lương, có chế độ, chính sách khuyến khích, động viên cán bộ, công chức, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần để họ yên tâm công tác. Việc hoàn thiện cơ cấu và thúc đẩy kinh tế - xã hội với mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống của Nhân dân là yêu cầu, đòi hỏi chính đáng trong bối cảnh hội nhập và phát triển sâu rộng hiện nay, trong đó, bảo đảm đời sống vật chất của cán bộ, công chức cơ bản tương xứng với nhiệm vụ đảm nhận sẽ là động lực giúp họ hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Hai là, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về đạo đức công vụ, có cơ chế xử lý nghiêm khắc đối với những hành vi vi phạm của cán bộ, công chức. Hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, hiện đại là cơ sở để đánh giá, giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, làm tiêu chuẩn để đề bạt, bổ nhiệm, khen thưởng, kỷ luật. Xử lý nghiêm những cán bộ, công chức vi phạm chuẩn mực pháp lý về thực thi công vụ và thi hành pháp luật, tạo sức răn đe và giáo dục.
Ba là, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với xây dựng đội ngũ công chức. Trong công tác tuyển chọn, bổ nhiệm cán bộ cần chú trọng yếu tố phẩm chất đạo đức, tài năng và trí tuệ. Phát huy tính tích cực của việc thi tuyển công khai, nhằm lựa chọn công chức có năng lực vào làm việc. Đối với những chức vụ quan trọng cần lấy ý kiến một cách thận trọng, công khai, dân chủ trong Nhân dân.
Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với đặc thù của từng địa phương, cơ quan, đơn vị. Phát huy sức sống lâu bền và giá trị vượt thời đại của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đó là sự kết hợp hài hòa giữa tư tưởng đạo đức truyền thống và hiện đại, của dân tộc và nhân loại, để trở thành một chân dung bình dị mà vĩ đại, mẫu mực, sáng ngời cho người cán bộ cách mạng học tập và noi theo. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh phải trở thành động lực tinh thần thúc đẩy người cán bộ, công chức thấm nhuần chuẩn mực đạo đức cách mạng, khao khát hành động với trách nhiệm và lương tâm của một người đảng viên chân chính.
Năm là, tăng cường kiểm tra, giám sát và phát huy vai trò của Nhân dân trong kiểm tra, giám sát việc thực hiện đạo đức công vụ của cán bộ, công chức. Hoạt động kiểm tra, giám sát về việc thực hiện đạo đức công vụ cần được tiến hành thường xuyên, bằng các hình thức, phương pháp phù hợp. Thông qua kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, biểu dương, nhân rộng những cách làm hay, ý tưởng sáng tạo, hiệu quả trong thực thi công vụ và chấn chỉnh hành vi sai lệch với chuẩn mực đạo đức công vụ.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, sự trưởng thành, lớn mạnh của đội ngũ cán bộ là nhân tố then chốt, quyết định sự thành công trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ trở thành một nhiệm vụ trọng tâm đối với các cấp ủy đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị, góp phần tạo ra một Chính phủ mạnh mẽ, một nền công vụ chuyên nghiệp, gọn nhẹ, minh bạch phục vụ sự phát triển của quốc gia, dân tộc.

1, 2, 6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 9, tr. 145; t. 6, tr. 128, t. 8, tr. 405.
3, 4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 7, tr. 248, 482.
5, 7. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 5, tr. 122, 68.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, Hà Nội, 2011, tr. 173.
9. https://laodong.vn/thoi-su/tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-da-ky-luat-hon-90-can-bo-dien-tu-quan-ly-778716.ldo.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011.
2. PGS.TS. Ngô Thành Can (Chủ biên): Đạo đức công chức trong thực thi công vụ, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2018.
3. TS. Trần Nghị: Trách nhiệm của công chức trong thực thi công vụ đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính nhà nước, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2017.
4. Phạm Hồng Thái (Chủ biên): Pháp luật về công vụ và đạo đức công vụ, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội, 2014.

Theo Tạp chí Nhịp cầu tri thức

ThS. Nguyễn Thị Lệ Hương

Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên