Giai đoạn 1945 - 1948 là giai đoạn lịch sử đặc biệt của dân tộc ta. Dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, toàn dân đã đứng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Cách mạng Tháng Tám thành công mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử nước ta, kết thúc 80 năm đô hộ của thực dân Pháp và hàng nghìn năm áp bức của chế độ phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), bắt đầu thời kỳ xây dựng nước Việt Nam độc lập, tự do. Tuy nhiên ngay sau đó, nước ta phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách được ví như “ngàn cân treo sợi tóc”. Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo toàn quân, toàn dân chống thù trong, giặc ngoài, bảo vệ và củng cố chính quyền cách mạng còn non trẻ. Tháng 12/1946, trước dã tâm xâm lược nước ta một lần nữa của thực dân Pháp, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động toàn quốc kháng chiến với quyết tâm: “Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”, với đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ kháng chiến; vừa kháng chiến, vừa kiến quốc, dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự đồng tình và ủng hộ của bạn bè quốc tế.
Văn kiện Đảng về an ninh, trật tự (1924 - 2024), Tập 6 (1945 - 1948) phản ánh sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Ban Thường vụ Trung ương, Tổng bộ Việt Minh, các Xứ ủy, Khu ủy..., Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Trường Chinh về nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong giai đoạn 1945 - 1948, với nhiều chủ trương quan trọng, như: Chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta; Lệnh khởi nghĩa (Quân lệnh số I của Ủy ban khởi nghĩa); Giành chính quyền toàn quốc và thi hành mười chính sách lớn của Việt Minh (Nghị quyết của Quốc dân Đại hội ngày 16, 17/8/1945); Nghị quyết Hội nghị quân sự toàn quốc của Đảng, ngày 19/10/1946; Chỉ thị về việc đề phòng gián điệp chui vào hàng ngũ Đảng và các cơ quan chính quyền; Chỉ thị về việc chống gián điệp của Pháp...
Tập sách có 68 tài liệu (văn kiện chính và phụ lục), gồm các chỉ thị, nghị quyết, lời kêu gọi, hiệu triệu, thư, truyền đơn... cho quá trình chuẩn bị Tổng khởi nghĩa và khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, cũng như lãnh đạo toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta lần thứ hai của Đảng ta.
