Cuốn sách tập trung giới thiệu những lý thuyết tiêu biểu nhất, có tầm ảnh hưởng lớn trên thế giới lý thuyết về các nền văn minh của Alvin Toffer, lý thuyết về sự đụng độ giữa các nền văn minh của Samuel P.Huntington, lý thuyết hệ thống thế giới hiện đại của Wallerstein, lý thuyết về toàn cầu hóa của Thomas L. Friedman, lý thuyết đặt con người vào trung tâm của sự phát triển của chương trình Phát triển Liên hiệp quốc (UNDP), lý thuyết về sự phát triển bền vững. Các lý thuyết trên được tiếp cận, soi chiếu trên cơ sở thế giới quan, phương pháp luận của triết học Mác - Lênin.