Nội dung cuốn sách gồm 5 phần: Phần I giới thiệu khái quát về hoàn cảnh lịch sử chống giặc ngoại xâm của Việt Nam ở nửa cuối thế kỷ XIX. Phần II luận bàn về vấn để yêu nước và chủ nghĩa yêu nước Việt Nam. Phần III và phần IV nêu lên nội dung tư tưởng và đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX, bao gồm hai khuynh hướng cơ bản: yêu nước theo quan điểm truyền thống và yêu nước theo quan điểm cải cách. Phần V của cuốn sách góp phần lý giải vì sao chủ trương cải cách ở Nhật Bản thành công còn ở nước ta lại không thành công.
Cuốn sách góp phần giúp bạn đọc hiểu biết một cách đầy đủ về diễn biến, nội dung và đặc trưng của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX. Đồng thời, cuốn sách còn cung cấp thêm cơ sở cho việc dự đoán và định hướng sự phát triển của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, của tinh thần dân tộc Việt Nam trong giai đoạn lịch sử hôm nay và mai sau.