Trước thực tiễn mới của sự nghiệp giáo dục và đào tạo, quán triệt đường lối về đổi mới công tác tư tưởng, lý luận của Đảng và chủ trương cải cách công tác giảng dạy, học tập bậc đại học và cao đẳng nói chung, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chương trình mới và tổ chức biên soạn, phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản bộ giáo trình các môn học lý luận chính trị dành cho sinh viên đại học, cao đẳng khối không chuyên ngành Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong đó có cuốn Giáo trình những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Cuốn sách do tập thể các nhà khoa học, các giảng viên có kinh nghiệm biên soạn. Nội dung cuốn sách có sự kế thừa những nội dung của Giáo trình triết học Mác – Lênin, Kinh tế học chính trị Mác – Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học do Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn các bộ môn khoa học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các giáo trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn.
Cuốn sách gồm ba phần:
Phần thứ nhất: Thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác – Lênin, trong đó bàn đến các vấn đề: chủ nghĩa duy vật biện chứng, phép biện chứng duy vật, chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Phần thứ hai: Học thuyết kinh tế của chủ nghĩa Mác – Lênin về phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, trình bày 3 học thuyết: học thuyết giá trị, học thuyết về giá trị thặng dư, học thuyết về chủ nghĩa tư bản độc quyền và chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
Phần thứ ba: Lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin về chủ nghĩa xã hội, trong đó tập trung xoay quanh các nội dung: sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và cách mạng xã hội chủ nghĩa, những vấn đề chính trị - xã hội có tính quy luật trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng.
