Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển (1945 - 2025), Hải quan Việt Nam đã gắn liền với quá trình xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Ngay sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chỉ ít ngày sau khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, lực lượng Hải quan đã được thành lập theo Sắc lệnh số 27/SL ngày 10/9/1945 của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Từ buổi đầu còn nhiều khó khăn, Hải quan Việt Nam đã từng bước phấn đấu trưởng thành, lớn mạnh, góp phần bảo vệ nền độc lập non trẻ, chủ quyền kinh tế - thương mại của quốc gia.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Hải quan Việt Nam vừa làm nhiệm vụ quản lý hoạt động xuất nhập khẩu, vừa trực tiếp tham gia đấu tranh chống buôn lậu, kiểm soát chặt chẽ biên giới, cửa khẩu, bảo vệ nguồn lực vật chất cho tiền tuyến lớn.
Sau ngày đất nước thống nhất (năm 1975), trong những năm tháng khắc phục hậu quả chiến tranh và khôi phục kinh tế, lực lượng Hải quan tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc thực thi chính sách thương mại, tạo nguồn thu ngân sách, đồng thời góp phần xây dựng nền kinh tế tự chủ.
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước từ năm 1986 đến nay, trong bối cảnh đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, Hải quan Việt Nam không ngừng đổi mới tổ chức, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, hiện đại hóa quy trình nghiệp vụ, áp dụng khoa học - công nghệ tiên tiến.
Lực lượng Hải quan ngày nay không chỉ thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về hải quan, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo đảm thu đúng, thu đủ ngân sách nhà nước, mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo thuận lợi thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập sâu rộng với thế giới.
Cuốn sách Hải quan Việt Nam - Những sự kiện (1945 - 2025) do Cục Hải quan, Bộ Tài chính tổ chức biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản, kế thừa từ cuốn sách Hải quan Việt Nam - Những sự kiện (1945 - 2015) xuất bản năm 2015, đồng thời bổ sung các sự kiện tiêu biểu, nổi bật của ngành Hải quan giai đoạn 2015 -2025. Các sự kiện được lựa chọn trình bày trong cuốn sách sẽ phản ánh hoạt động chủ yếu thuộc chức năng quản lý nhà nước về hải quan, gồm: quản lý, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh; thu thuế xuất nhập khẩu và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; kiểm tra sau thông quan; quản lý rủi ro, áp dụng thủ tục hải quan điện tử, hiện đại hóa hải quan; quản lý doanh nghiệp ưu tiên; thống kê nhà nước về hải quan; hợp tác và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực hải quan; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hải quan đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Cuốn sách tái hiện sinh động truyền thống vẻ vang và những dấu mốc quan trọng trong chặng đường 80 năm xây dựng, trưởng thành của ngành Hải quan Việt Nam (1945 - 2025). Không chỉ là tư liệu quý giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về lịch sử, vai trò và đóng góp của ngành Hải quan, cuốn sách còn là nguồn tham khảo hữu ích phục vụ nghiên cứu, giảng dạy, học tập trong các lĩnh vực kinh tế, tài chính, thương mại và tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước.
