Sài Gòn - Gia Định - Thành phố Hồ Chí Minh - thủ phủ của Nam Bộ là vùng đất có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Năm 1698 được xem là cột mốc lịch sử thành lập Sài Gòn, khi Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh theo lệnh Chúa Nguyễn Phúc Chu vào Nam kinh lược, ông lấy đất Nông Nại làm phủ Gia Định, lấy xứ Đồng Nai làm huyện Phước Long dựng dinh Trấn Biên (Biên Hòa ngày nay) và xứ Sài Gòn làm huyện Tân Bình dựng dinh Phiên Trấn. Đến năm 1780, Sài Gòn trở thành thủ phủ của Nam Bộ, có vai trò chính trị quan trọng đối với vùng châu thổ sông Cửu Long.
Trải qua những thăng trầm trong lịch sử, Sài Gòn - Gia Định - Thành phố Hồ Chí Minh đã từng bước khẳng định giá trị của mình với những bản sắc riêng biệt. Sài Gòn là điểm khởi đầu của Nam Bộ kháng chiến oanh liệt, lịch sử Sài Gòn gắn liền với những trang sử đấu tranh hào hùng của dân tộc, với chiến dịch Hồ Chí Minh vĩ đại, tô thắm thêm cho bản anh hùng ca dựng nước và giữ nước của người Sài Gòn, của dân tộc Việt Nam.
Trong bối cảnh đổi mới, hội nhập đất nước, là địa phương đứng đầu trong tăng trưởng kinh tế của cả nước, Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang giữ vững vị trí vai trò thành phố năng động, sáng tạo, động lực phát triển của cả khu vực và cả nước, cửa ngõ phía Nam của Tổ quốc mở ra khu vực Đông Nam Á và thế giới.
Nhằm tái hiện một cách toàn diện, có hệ thống quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Sài Gòn - Gia Định - Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản bộ sách Lịch sử Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, gồm 5 tập và 1 quyển giản lược. Bộ sách do Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo biên soạn.
Tập 6: Lịch sử Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh (giản lược) là tập cuối cùng trong bộ sách Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh. Sách gồm 5 chương: Chương I: Vùng đất Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh trước thế kỷ XVII; Chương II: Sài Gòn - Gia Định từ thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX; Chương III: Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định từ năm 1859 đến năm 1945; Chương IV: Sài Gòn - Gia Định từ năm 1945 đến năm 1975; Chương V: Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 1975 đến năm 2015.
Cuốn sách trình bày một cách khái quát, giản lược lịch sử vùng đất Thành phố Hồ Chí Minh từ thời tiền sử đến giai đoạn hiện đại, năm 2015, tổng kết lại tiến trình lịch sử của Thành phố Hồ Chí Minh trong 5 tập trước. Bức tranh về điều kiện tự nhiên, lịch sử phát triển, đời sống kinh tế, xã hội, văn hóa... của vùng đất Sài Gòn - Gia Định - Thành phố Hồ Chí Minh hiện lên sinh động, rõ nét qua từng giai đoạn lịch sử. Bên cạnh đó, phần phụ lục với những bức ảnh, tranh về lịch sử vùng đất Thành phố Hồ Chí Minh đã đem đến cho người đọc hình dung rõ hơn về vùng đất, con người nơi đây.