Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, Thái Nguyên luôn giữ vị trí quan trọng về chính trị, quân sự, kinh tế và văn hóa. Nằm ở trung tâm vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, Thái Nguyên vừa là phên giậu bảo vệ Thủ đô, vừa là căn cứ địa chiến lược trong nhiều giai đoạn cách mạng. Mảnh đất này là nơi cư ngụ lâu đời của nhiều dân tộc anh em, cùng chung tay tạo nên một nền văn hóa giàu bản sắc. Hòa trong dòng chảy lịch sử dân tộc, từ thuở hồng hoang với văn hóa Tiền Đông Sơn, qua các triều đại phong kiến đến thời kỳ đấu tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, nhân dân các dân tộc Thái Nguyên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, tinh thần kiên cường, bất khuất trong đấu tranh cách mạng, giải phóng quê hương, xây dựng và phát triển đất nước.
Nhằm ôn lại lịch sử vẻ vang đó, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản bộ sách Lịch sử tỉnh Thái Nguyên gồm hai tập - Tập 1 (Từ khởi nguồn đến năm 1945); Tập 2 (1945 - 2025). Bộ sách là sản phẩm tri thức được hình thành từ công trình khoa học Lịch sử Thái Nguyên từ khởi nguồn đến năm 2025 do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên phối hợp biên soạn. Đây là một công trình khoa học công phu, nghiêm túc, được biên soạn dựa trên cơ sở khảo cứu, sưu tầm từ nhiều nguồn tư liệu có giá trị về địa lý, lịch sử, văn hóa và xã hội của địa phương.
Nội dung Tập 1 của bộ sách gồm 7 chương, hệ thống hóa tiến trình lịch sử của vùng đất Thái Nguyên từ khởi nguồn lịch sử đến năm 1945, trong đó mỗi chương đều đặt trong mối quan hệ biện chứng gắn với bối cảnh lịch sử của đất nước nhằm phản ánh tương đối toàn diện về địa lý, cư dân, kinh tế, văn hóa, xã hội, các phong trào yêu nước và cách mạng qua các thời kỳ lịch sử, đồng thời làm nổi bật vai trò, vị trí, đóng góp của Thái Nguyên trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước.
Nội dung Tập 2 của bộ sách gồm 5 chương, tái hiện một cách toàn diện, hệ thống và sinh động chặng đường 80 năm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc Thái Nguyên thông qua các sự kiện chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội tiêu biểu, qua đó làm nổi bật vai trò chiến lược của Thái Nguyên trong từng giai đoạn, từ hậu phương kháng chiến đến trung tâm kinh tế - chính trị - văn hóa của khu vực trung du và miền núi phía Bắc, đồng thời cũng là điểm đến hấp dẫn trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
Bộ sách sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích phục vụ công tác nghiên cứu, giáo dục truyền thống lịch sử - cách mạng và bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ người Thái Nguyên hôm nay và mai sau; đồng thời, góp phần làm phong phú thêm kho tàng lịch sử địa phương trong dòng chảy chung của lịch sử dân tộc Việt Nam.
