Hợp tác xã là một tổ chức kinh tế tập thể, do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức thành lập theo quy định của pháp luật để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên - thành viên tham gia hợp tác xã, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất - kinh doanh, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của xã viên - thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Hợp tác xã hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, có tư cách pháp nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều lệ, vốn tự tích lũy và các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật. Năm 1945, ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, phong trào hợp tác xã đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện phát triển. Đến nay khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã đã có bước phát triển mới; với khoảng 370.000 các tổ hợp tác, gần 20.000 hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động ở hầu hết các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã đang tham gia tích cực vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.
Hiện nay, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đang chỉ đạo Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18-3-2002 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể;
Nhân Năm quốc tế hợp tác xã - 2012, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn Năm quốc tế hợp tác xã - 2012 “Hợp tác xã xây dựng thế giới tốt đẹp hơn” do TS. Đào Xuân Cần - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam chủ biên.
Nội dung cuốn sách gồm các bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki Mun, các đồng chí lãnh đạo Đảng, nhà nước,... bài viết của chuyên gia nước ngoài về sự giống và khác nhau giữa hợp tác xã và doanh nghiệp; Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18-3-2002 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, Điều lệ Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan, điều chỉnh các mối quan hệ của loại hình hợp tác xã.
