Sau 25 năm thực hiện cuộc vận động dân chủ và 14 năm thực hiện Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà trường, bầu không khí dân chủ trong các trường đại học nước ta đã được cải thiện đáng kể; các nội dung và cơ chế thực hiện dân chủ đã dần dần được làm sáng tỏ... Tuy nhiên, việc thực hiện Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà trường ở các trường đại học nước ta hiện nay vẫn còn nhiều thiếu sót, dân chủ mới được thể hiện chủ động từ phía nhà trường bằng hệ thống các văn bản nên còn mang tính áp đặt; việc vi phạm quy chế dân chủ, hạn chế quyền làm chủ của cán bộ, giảng viên, sinh viên còn diễn ra khá phổ biến ở nhiều trường đại học; lãnh đạo của nhiều trường thực hiện không đúng quy trình xây dựng và thông qua quy chế dân chủ, quy chế làm việc, quy chế chi tiêu nội bộ nên dân chủ nhiều nơi còn mang tính hình thức; quyền tự chủ của nhà trường và các đơn vị trong trường còn bị hạn chế bởi các quy định mang tính hành chính nặng nề, được áp đặt từ trên xuống.
Việc thực hiện đổi mới giáo dục đại học trong bối cảnh quốc tế hóa hiện nay đòi hỏi phải tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các nhà trường đại học trước xã hội; nâng cao tính tự chủ, năng lực sáng tạo của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học; đề cao tính tự giác, tự quản và năng lực sáng tạo của sinh viên trong học tập, rèn luyện. Thực tiễn này đòi hỏi các nhà trường đại học nước ta phải mở rộng hơn nữa việc thực hiện dân chủ ở tất cả các đối tượng và trong mọi lĩnh vực hoạt động của nhà trường.
Nhằm giúp bạn đọc có thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề thực hiện dân chủ trong các trường đại học, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Thực hiện dân chủ trong các trường đại học ở nước ta hiện nay của TS. Đồng Văn Quân, cán bộ hiện đang công tác tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Cuốn sách phân tích cơ sở lý luận của việc thực hiện dân chủ ở các trường đại học nước ta hiện nay; làm rõ thực trạng, nguyên nhân của những thành tựu và yếu kém trong quá trình thực hiện dân chủ ở các trường đại học; trên cơ sở đó, cuốn sách đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quá trình thực hiện dân chủ ở các trường đại học nước ta hiện nay.
