Thái sư Lưu Cơ là bậc khai quốc công thần, có công giúp Đinh Bộ Lĩnh - Đinh Tiên Hoàng thống nhất 12 sứ quân và là một trong tứ trụ triều đình nhà Đinh. Thái sư Lưu Cơ là vị tướng có tài thao lược, là vị quan đầu triều trông coi hình án, là nhà cai trị giỏi, nhất quán vì độc lập, tự chủ của đất nước; là người giúp Đinh Tiên Hoàng đế coi sóc đất nước về mặt hình pháp của nhà nước độc lập đầy đủ đầu tiên.
Với tư cách là Thái sư Đô hộ phủ, Lưu Cơ cũng được Đinh Tiên Hoàng giao cai quản thành Đại La và quản lý cả vùng Giao Châu cũ (tức Bắc Bộ ngày nay), là phần đất trọng yếu và giàu có nhất của Đại Cồ Việt. Từ tòa thành hướng vọng về phía Bắc, Lưu Cơ đã cho sửa sang tòa thành hướng về phía Nam - nơi định đô của Đinh Tiên Hoàng tại Hoa Lư.
Thái sư Lưu Cơ là vị tướng cai quản, tu tạo thành Đại La liên tục trong vòng 40 năm (947-1010) qua ba triều đại, chuẩn bị về mọi mặt cho cuộc dời đô của Lý Công Uẩn từ Hoa Lư về Thăng Long thành công tốt đẹp vào năm 1010. Chính ông là người đã “trao chìa khóa” thành Đại La cho triều đại mới.
Dựa trên những nguồn tư liệu chính sử và dã sử, các tác giả của các bài viết được tập hợp trong cuốn sách vai trò của Thái sư Lưu Cơ đã phân tích, nêu bật vai trò lịch sử của Thái sư Lưu Cơ với sự kiện thống nhất đất nước, những đóng góp của ông đối với các triều đại Đinh, Tiền Lê và giai đoạn đầu thời Lý. Bên cạnh đó là những nghiên cứu về một số nhân vật tiêu biểu của dòng họ Lưu, những nghiên cứu về thành Đại La, các di tích, công trình gắn với cuộc đời, tên tuổi của Thái sư Lưu Cơ. Các tác giả đưa ra những ý kiến tâm huyết, đề xuất những hành động cụ thể để góp phần tôn vinh danh nhân, lan tỏa các giá trị lịch sử dân tộc.
Đây là các bài viết tham gia Hội thảo khoa học với chủ đề “vai trò lịch sử của Thái sư Lưu Cơ” do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam chủ trì phối hợp với Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội và Hội đồng Lưu tộc Việt Nam tổ chức vào tháng 5/2022 tại Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội. Ngoài ra, cuốn sách có phần Phụ lục là bản gia phả “Lưu thị tông từ phả” với bản gốc Hán Nôm và bản phiên dịch cùng các hồ sơ liên quan giúp người đọc hiểu hơn về truyền thống lịch sử dòng họ Lưu, là tài sản tinh thần vô cùng giá trị đối với các thế hệ Lưu tộc.
