Tăng cường xây dựng Đảng cách mạng, trí tuệ, trong sạch, vững mạnh

Ngay từ khi chuẩn bị cho việc thành lập Đảng, Hồ Chí Minh đã xác định, Đảng phải có chủ nghĩa (lý luận) làm cốt, ai cũng phải hiểu và làm theo lý luận ấy. Người chú trọng xây dựng Cương lĩnh, đường lối chính trị đúng đắn; xây dựng tổ chức và đào tạo, huấn luyện cán bộ; đề ra 23 điểm về tư cách người cách mạng, chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức. Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc (1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh đề ra 12 điểm về tư cách của một đảng chân chính cách mạng¹.

Trong bản Di chúc lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn Đảng không ngừng được xây dựng, chỉnh đốn để hoàn thành sứ mệnh lịch sử vẻ vang đối với đất nước và dân tộc. Người viết: “Đảng ta là một đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”².

Luôn lấy tư tưởng Hồ Chí Minh làm kim chỉ nam cho hành động của mình, Đảng đã khởi xướng và lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi mới 30 năm qua với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.

Để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng được coi là then chốt, trong đó chú trọng phòng, chống những nguy cơ của đảng cầm quyền, chống sự suy thoái trong Đảng. Nhiều nghị quyết về xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã được ban hành. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI và Nghị quyết Đại hội XII (tháng 1-2016) đã đặc biệt chú trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, đặt nhiệm vụ xây dựng Đảng về đạo đức ngang tầm với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức.

Đại hội XII của Đảng đã đề ra 10 nhiệm vụ đối với công tác xây dựng Đảng, đó là: Chú trọng xây dựng Đảng về chính trị; Đổi mới công tác tư tưởng, lý luận; Tăng cường rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, thực dụng; Tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị; Kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đảng viên; Đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, coi trọng công tác bảo vệ chính trị nội bộ; Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác dân vận, tăng cường quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân; Đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng.

Qua gần 5 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI và gần một năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã đạt được kết quả bước đầu rất quan trọng, khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng và đáp ứng nguyện vọng của toàn dân. Bộ máy Chính phủ và chính quyền các địa phương với tinh thần Chính phủ kiến tạo, hành động, liêm chính, vì dân từng bước được kiện toàn, tạo sự chuyển biến trong toàn hệ thống. Có thể coi đây là bước đột phá quan trọng về công tác cán bộ, rất có ý nghĩa trong việc củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và hệ thống chính trị.

Hội nghị Trung ương 4 khóa XII của Đảng (họp từ ngày 9 đến 14-10-2016) tiếp tục nhấn mạnh việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về đạo đức, lối sống, bởi tình trạng suy thoái về đạo đức, lối sống, sự hư hỏng của một bộ phận cán bộ, đảng viên đang thật sự đáng lo ngại. Chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm, nạn tham nhũng vẫn chưa được đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả.

Trong khi khẳng định những chuyển biến tích cực, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, Hội nghị Trung ương 4 khóa XII đã thẳng thắn chỉ rõ những mặt hạn chế, yếu kém, đặc biệt là chưa ngăn chặn, đẩy lùi được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Hội nghị đã ra Nghị quyết về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và coi đây là một trong 6 nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ này.

Sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là quá trình diễn ra ở một bộ phận cán bộ, đảng viên do không chịu tu dưỡng, rèn luyện, bị chủ nghĩa cá nhân và những ham muốn vật chất cùng những tác động tiêu cực khác chi phối mà không còn giữ được phẩm chất cách mạng của người cộng sản. Sự tha hóa đó có tác động xấu đến việc giữ gìn, bồi đắp bản chất cách mạng của Đảng, đánh mất uy tín chính trị trước nhân dân và là thách thức lớn đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ.

Sự suy thoái dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, không tin vào con đường xã hội chủ nghĩa, không phấn đấu vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc; hành động trái với cương lĩnh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, phụ họa, tiếp tay cho các thế lực thù địch chống lại Đảng, Nhà nước; mang nặng chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, vụ lợi, tham nhũng, lãng phí, tha hóa về lối sống, nhân cách; vô trách nhiệm, quan liêu, xa dân, vô cảm trước những khó khăn của nhân dân. Những biểu hiện đó biến những cán bộ lãnh đạo, quản lý thành những “quan cách mạng” mà Bác Hồ đã nghiêm khắc phê phán.

Để ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng trên, Hội nghị Trung ương 4 khóa XII đã đề ra các giải pháp căn bản: Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, tự phê bình, phê bình thường xuyên với hiệu quả thiết thực; Chú trọng cơ chế chính sách, chế tài tổ chức và quản lý cán bộ; Tăng cường công tác kiểm tra, thực hiện nghiêm kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước; Nêu cao vai trò giám sát của nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

Những giải pháp căn bản nêu trên cần được cụ thể hóa trong chính sách, thể chế để thực hiện tốt hơn cơ chế kiểm soát quyền lực. Các tổ chức đảng kiểm tra, kiểm soát quyền lực đối với từng cán bộ được giao trọng trách. Tăng cường kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. Nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, đề cao người đứng đầu cần được thực hiện nghiêm túc. Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng phải gắn liền với sự tự tu dưỡng, rèn luyện của từng cán bộ, đảng viên. Chú trọng thực hiện tốt Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Cần coi trọng nêu gương những đảng viên, cán bộ tận tụy, có trách nhiệm, thật sự vì nước, vì dân, làm sao để cái tốt đẩy lùi cái xấu, cái tiêu cực. Cần cảnh giác với sự kích động, phá hoại của các thế lực thù địch.

Vấn đề bức thiết hiện nay là phải tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng trong toàn Đảng kết hợp chặt chẽ với sự tự tu dưỡng, rèn luyện của cán bộ, đảng viên mới có thể ngăn chặn, đẩy lùi được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, củng cố nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng. Sự giáo dục, đào tạo cán bộ trong Đảng phải thật sự sâu sắc, thiết thực và có chất lượng cao trên cơ sở đổi mới cả về nội dung và phương pháp. Tăng cường giáo dục trong Đảng đồng thời đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục. Nền giáo dục được đổi mới theo hướng chú trọng giáo dục, đào tạo tri thức, đạo đức, nhân cách và phương pháp khoa học, để có thể cung cấp cho đất nước những cán bộ vừa hồng, vừa chuyên như mong muốn của Bác Hồ. Đó là nguồn cung cấp cán bộ cho Đảng, Nhà nước và cả hệ thống chính trị.

Bản chất cách mạng và trí tuệ của Đảng phụ thuộc vào sự nhận thức đúng đắn và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với thực tiễn đất nước và sự phát triển của thế giới đương đại, chống giáo điều. Để giữ vững và bồi đắp bản chất cách mạng và khoa học của Đảng, đòi hỏi phải củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng đổi mới tư duy lý luận, nhận thức và vận dụng đúng đắn các quy luật khách quan, khắc phục tư duy chủ quan, duy ý chí và không ngừng nâng cao trình độ trí tuệ của Đảng và của mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp phải có trình độ cao, phẩm chất đạo đức tốt, năng lực lãnh đạo, năng lực tổ chức thực tiễn và nắm bắt quy luật để tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới toàn diện, đồng bộ, phát triển đất nước nhanh và bền vững. Sự bồi đắp và phát triển về trí tuệ là cơ sở vững chắc để Đảng lãnh đạo, cầm quyền có hiệu quả và sẽ góp phần rất quan trọng ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, củng cố niềm tin vào lý tưởng, mục tiêu của cách mạng và con đường phát triển của đất nước.

Tăng cường học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị có ý nghĩa sâu sắc trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Những chuẩn mực, giá trị đạo đức Hồ Chí Minh phải trở thành chuẩn mực đạo đức của Đảng, yêu cầu tu dưỡng, rèn luyện của mỗi cán bộ, đảng viên. Đạo đức gắn liền với văn hóa, đạo đức cách mạng trong Đảng gắn với đạo đức của toàn xã hội, gắn với xây dựng con người Việt Nam: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, đoàn kết, trung thực, cần cù, sáng tạo và có trí tuệ cao. Đảng thật sự vững mạnh khi hội tụ đầy đủ những yếu tố về chính trị, tư tưởng, lý luận, tổ chức, đạo đức và không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo.

PGS. TS. Nguyễn Trọng Phúc

1, 2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 289-290; t. 15, tr. 611-612.