Sức mạnh mềm của Trung Quốc trong cạnh tranh chiến lược với Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Tác động và hàm ý đối với Việt Nam (Sách chuyên khảo)

Sức mạnh mềm được hiểu là khả năng tạo sức hấp dẫn, lôi cuốn, thu hút để các nước khác “tự nguyện” thay đổi hành vi, chính sách phù hợp với điều mà mình muốn, thay vì cưỡng bức thông qua sức mạnh kinh tế và quân sự. Sức mạnh mềm cũng đồng thời là yếu tố hữu cơ, biện chứng với sức mạnh cứng, là chỗ dựa và điều kiện để phát huy sức mạnh cứng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao vị thế quốc gia, bảo đảm các lợi ích và mục tiêu chiến lược trong quá trình triển khai chính sách đối ngoại.

Trung Quốc từ lâu đã có chiến lược phát triển sức mạnh mềm trên bình diện toàn cầu. Tuy nhiên, chiến lược gia tăng sức mạnh mềm của Trung Quốc thực sự được tập trung đẩy mạnh kể từ sau Đại hội XIX Đảng Cộng sản Trung Quốc (năm 2017) với mục tiêu cao nhất là hiện thực hóa “Giấc mơ Trung Quốc phục hưng vĩ đại dân tộc Trung Hoa”, truyền bá ra thế giới hình ảnh một “nước lớn có trách nhiệm” đối với các công việc quốc tế, phát triển hài hòa và đang trỗi dậy hòa bình. Để hiện thực hóa giấc mơ thế kỷ này, Trung Quốc tập trung xây dựng các sáng kiến chiến lược như “Vành đai và Con đường” (BRI), thực thi hàng loạt chương trình nhằm cải cách kinh tế, chính trị, xã hội trong nước và đẩy mạnh cải thiện sức mạnh mềm văn hóa.

Hiện sức mạnh mềm của Trung Quốc bị đánh giá “dưới tầm” Mỹ, nhưng cục diện đang xoay chuyển theo hướng có lợi cho Trung Quốc do phương Tây có sự đình trệ và lúng túng nhất định. Theo đó, hơn lúc nào hết, Trung Quốc luôn thể hiện rõ khát vọng cạnh tranh quyền lực mềm với Mỹ, trước hết là tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bởi Trung Quốc xem đây là “cửa ngõ” để nước này tiến ra làm chủ đại dương, gia tăng khả năng kiểm soát các địa bàn trọng yếu, các tuyến vận tải biển “yết hầu”, bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia trên vùng biển Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Nhằm giúp bạn đọc có thêm tài liệu nghiên cứu về vấn đề này, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Sức mạnh mềm của Trung Quốc trong cạnh tranh chiến lược với Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương: Tác động và hàm ý đối với Việt Nam do TS. Đinh Thị Hiền Lương chủ biên. Cuốn sách gồm 5 chương, tập trung làm rõ cơ sở lý luận của sức mạnh mềm dựa trên sự kết hợp khung lý thuyết của các trường phái lý luận quan hệ quốc tế và cách tiếp cận của Trung Quốc; đánh giá vai trò và giới hạn của nhân tố sức mạnh mềm trong thực tiễn đối của Trung Quốc từ năm 1949 tới nay; chỉ ra những điểm chung và khác biệt cơ bản về nền tảng văn hóa, tư duy chiến lược, hệ tư tưởng, giá trị quan điểm, đạo đức được phản ánh trong nhận thức về sức mạnh mềm của Trung Quốc với Mỹ và các nước phương Tây; đánh giá thành công và hạn chế của việc điều chỉnh chính sách và triển khai các sáng kiến của Trung Quốc trong cạnh tranh chiến lược với Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương; dự báo những thuận lợi và thách thức đối với Việt Nam trong 10 năm tới trên ba khía cạnh an ninh, phát triển, vị thế trong bối cảnh điều chỉnh chính sách và cạnh tranh chiến lược Trung - Mỹ, trên cơ sở đó nhóm tác giả đưa ra một số gợi mở về chính sách nhằm giúp Việt Nam phát huy sức mạnh mềm trong cục diện quốc tế mới, hướng tới những giá trị phổ quát của nhân loại, đáp ứng khát vọng cơ bản của con người về những giá trị tốt đẹp, với những mục tiêu về hòa bình, hợp tác và phát triển.

Cuốn sách được biên soạn khá công phu, chứa đựng hàm lượng giá trị khoa học cao, cung cấp nhiều đánh giá khách quan, đa chiều, cùng những dẫn chứng cụ thể, xác thực dựa trên nguồn tư liệu từ các sách, báo nước ngoài. Nội dung cuốn sách đề cập vấn đề chính trị khá nhạy cảm, hiện đang tiếp diễn, cần tiếp tục nghiên cứu, bàn thảo, nhưng với những luận cứ cơ sở khoa học có giá trị cao, cuốn sách sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu và bạn đọc quan tâm tới vấn đề này.